Net als vorig jaar opent Oscar Kocken de avond in het sfeervolle Diligentia
Den Haag met de vraag wie alle drie genomineerde debuten gelezen heeft. Het
aantal vingers verschilt niet veel met personen die slechts twee of een debuut
gelezen hebben. Het merendeel van de aanwezigen, relaties van de sponsor, heeft
gelukkig ooit wel eens een boek gelezen, verzucht Kocken. Het minder goede
nieuws is dat Hannah van Wieringen zich helaas niet bij machte voelde bij de
uitreiking aanwezig te zijn. Nadat juryvoorzitter Casper Markesteijn ons heeft
verteld dat er, vanwege de beperkte aanvoer, slechts negen boeken op de
longlist stonden, dat de shortlist geheel uit jonge vrouwen bestaat en samen met
Kocken het overlijden van Erik Menkveld heeft herdacht, zien we filmpjes van de
vrouwen, die, levensgroot en zeer charmant in beeld gebracht, over hun werk
vertellen.
Naomi Rebecca Boekwijt groeide op in een saaie woonwijk van Alphen
aan den Rijn, schreef wel eens wat in de schoolkrant, studeerde filosofie in
Leiden en ging daardoor anders kijken naar de wereld. Ze hoorde vaak onzin om
zich heen en ging beter letten op wat ze zelf zei. Dat doet ze ook als ze
schrijft. Ze is daardoor helderder gaan denken. Sinds twee jaar woont ze in
Zwitserland op een boerderij. Het lichamelijk werk bevalt haar en ze schrijft
op haar zolderkamer. Daarbij geeft ze ook Nederlandse les. Schrijven is werken,
een strijd om haar gedachten goed op papier te krijgen. Volgend jaar komt haar
nieuwe boek uit.
Ineke Riem werd geboren in een gewoon Hollands gezin in Oudenhoorn,
een klein dorp op het eiland Voorne, dat net nog in Zuid Holland ligt. Ze was
dromerig als kind, wilde kunstenaar worden en mode-ontwerpster, ging een jaar
naar de Rietveldacademie, maar schakelde over naar een studie Nederlands. Het
docentschap gaf haar het nodige lef. Ze wisselde de poëzie in voor proza en
vond dat zo leuk dat ze haar baan ervoor op gaf. Ze kreeg voor haar debuut al
enkele prijzen en noemt zichzelf niet eerzuchtig. Ze schreef het boek vooral
voor zichzelf. Ze werkt inmiddels aan een dichtbundel die in het voorjaar
uitkomt.
Hannah van Wieringen komt uit een nog kleiner dorp in de Noord-Hollandse
Eilandspolder. Haar vader was copywriter, haar moeder tuinarchitecte. Ze wilde
zelf archeoloog worden, maar bedacht zich na een jaar en deed de kunstacademie.
Toneel is haar grote liefde. Ze houdt van het gesproken woord als
betekenisdrager. Ze schreef haar debuut omdat het verhaal niet toneelmatig te
realiseren was. Ze werd geïnspireerd door personen die in haar dorp woonden. Ze
kon vroeger zo bij hen binnenstappen. Ze geeft haar ervaringen door in fictie.
Ze schreef de bundel in de bibliotheek van Berlijn, omdat ze daar niet gestoord
werd.
Na de pauze met zomerse muziek van Oh boy voert Abdelkader Benali een inhoudelijk gesprek met de twee
aanwezige debutanten. Hij voelt Boekwijt aan de tand over haar obsessie waarmee
ze menselijke omgangsvormen beschrijft, maar dat is de manier waarop Boekwijt
naar de wereld kijkt. Mensen zijn niet veel anders dan dieren. Kern van haar
bundel is de omgang met eenzaamheid. Boekwijt verschilt van mening met Benali
over taal als instrument. De taal bestond al voor haar geboorte. Ze is in de
taal. Ze heeft een goede relatie met de dieren op de boerderij.
Benali vraagt Riem waarom men tegenwoordig over het eigen
dorp schrijft. Ze antwoordt dat dit al haar derde boek is, dat haar eerste boek
in Zuid-Afrika speelt, maar te experimenteel werd gevonden door haar literaire
agent en het tweede boek in Groningen. Oudenhoorn ligt net buiten de bible
belt. De mensen zijn er eigenwijs. De personen in het boek zijn stukjes van
haarzelf. Door de donkere kanten van zichzelf op papier te zetten ontstaat
lichtheid. Riem heeft van Van Wieringen gehoord dat zij zich verantwoordelijk
voelt voor de personen die ze schept. Ze gunt haar de prijs omdat ze prachtig
schrijft. Tenslotte komt Benali nog te spreken over het feit dat alle drie
debuten verhalenbundels zijn met een verbindend thema, dat het onderscheid met
de roman onderuit haalt.
Markesteijn leest het juryrapport voor met uitspraken van
lezers, maar begint met de neergang van het boekenvak. Desondanks doet dat het
nog steeds beter dan vergelijkbare sectoren als de muziek- of de spelindustrie.
Hij haalt vervolgens een lezeres aan die een artikel las over Alice Munro, die
zielen blootlegt in haar verhalen en vindt dat de debutanten dit ook doen. Over
Pels wordt de kale taal genoemd, de
koele schrijfstijl, de eigenstemmigheid, de nukkigheid. Zeven pogingen om een geliefde tot leven te wekken wordt
sprookjesachtig genoemd, zweverig en te geconstrueerd. De kermis van Gravezuid bestaat uit mooie zinnen zonder veel
coherentie en is geschreven vanuit veel invalshoeken. In ieder geval zijn de
tonen van de lezers veelstemmig en elkaar ook tegensprekend.
Shira Keller, de winnares van het vorige jaar, komt met een
grote rode envelop het podium op en vertelt hoe zenuwslopend het is voor de
debutanten om lang te moeten wachten op de uitslag. Ze was vorig jaar zo
emotioneel tijdens haar bedankje dat ze zich alsnog excuseert. De prijs was een
bevestiging voor de kwaliteit van haar werk en een stimulans om door te gaan. Moge
dat ook gelden voor Hannah van Wieringen (zie foto), die deze negentiende editie won.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten