Pianowerken van Chopin echoën de menselijke en vooral de
vrouwelijke stem
De documentaire Chopin:
the women behind the music gaat uit van de veronderstelling dat Frédéric
Chopin (1810- 1849) zich in zijn 250 composities zou laten leiden door stemmen
van vrouwen die hij leerde kennen. Pianist en Chopin adept James Rhodes gaat op
onderzoek uit, bijgestaan door sopraan Natalia Romaniw uit Wales (zie foto) die samen met
hem ook liederen verklankt die Chopin voor zijn geliefden schreef .
Volgens biograaf Adam Zamoyski was Chopin geobsedeerd door Belcanto,
een nieuwe vorm van opera uit Italië, waarbij de klankkleur van de stem voorop
stond. Belcanto deed ook in Warschau opgang tijdens de jeugd van Chopin. Rhodes
gaat naar Warschau waar juist de tweehonderd jarige geboortedag van Chopin
wordt herdacht. Hij wordt rondgeleid door een knappe gids met wie hij nog een
toepasselijke conversatie heeft over musici die het niet treffen met de liefde.
Warschau beleefde in die tijd een culturele renaissance. Piano’s werden verbeterd.
De jonge Chopin werd op zijn vierde door zijn moeder aangespoord les te nemen.
Dat ging zo goed at hij op zijn zevende al componeerde. Rhodes en zijn gids bezoeken
het appartement waar Chopin woonde. Rhodes kijkt uit het raam op de universiteit
waar hij mogelijk zijn geliefde Constantia in het oog kreeg. Hij ontmoette
deze negentien jarige, toekomstige operazangeres aldaar, maar helaas was de
liefde niet wederzijds.
In 1830 vertrok Chopin naar Wenen. Het zou betekenen dat hij
zijn vaderland nooit meer zou zien, want in hetzelfde jaar wordt daar een opstand
onderdrukt. Titus, een vriend van hem, ging terug om tegen de Russen te
vechten, maar Chopin vertaalde zijn verlangen naar zijn vaderland in polonaises
en mazurka’s.
Op 23-jarige leeftijd reisde hij door naar Parijs. Hij was onder
de indruk van de cultuur in deze stad en ging vaak naar de opera. Hij trad zelf
op in salons, waar hij onder andere zijn Nocturnes liet horen. Hij ontmoette Delfina,
een Poolse die ook in Parijs woonde en getrouwd was. Dat belette Chopin niet om
een zomer met haar samen te wonen aan een meer. Daarover is in pornografische zin
geschreven maar dat is later weer verdwenen. Een biografe zegt dat de
liefdesaffaire misschien alleen in het hoofd van Chopin heeft plaatsgevonden.
Chopin was een verlegen man, die door opera maakte hem open.
Tijdens zijn pianolessen aan meisjes liet hij hen de toetsen strelen met hun
handen. Het ging hem vooral om de souplesse waarmee ze speelden. Hij werd verleid
door de schandaleuze romanschrijfster George Sand, die hem zo’n tien jaar op
haar landgoed in Nohant hield. Ze brachten ook een winter door op Mallorca, omdat
Chopin aan tbc leed.
Chopin was in die jaren onder de indruk van zangeres Pauline
Viardot en werkte met haar samen. In 1847 kwam het tot een breuk met Sand na
avances jegens haar dochter. Hij ging alleen terug naar Parijs, waar juist de revolutie
was uitgebroken en de koning was weggejaagd. Chopin week uit naar Londen. Daar
raakte hij begeesterd door de pure stem van de Zweedse diva Jenny Lind. Een ouder
Zweeds stel doet onderzoek naar de relatie tussen de twee in de laatste maanden
van Chopin. Omdat Lind later sprak van een groot verlies, moet er toch van een
liefdesaffaire sprake zijn geweest.
Eind november ging Chopin terug naar Parijs om zijn doktoren
te raadplegen, maar veel konden ze niet meer voor hem doen. Jenny reisde hem
nog na, maar verliet de stad, bang om zelf aangetast te worden vanwege de heersende
cholera. Met veel ceremonieel werd Chopin begraven. Tijdens een mis in La
Madeleine werd zijn eigen werk gespeeld en ook het Requiem van Mozart.
Pauline Viardot was een van de uitvoerenden. Hij liet ons hemelse muziek
achter.
Hier
een artikel van Roel van Duyn over de relatie tussen Chopin en George Sand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten