Thomas Heerma van Voss over De derde persoon, Kunststof Radio, 1 september 2014

Telg uit schrijvende familie over zijn nieuwe verhalenbundel

Voor het NTR programma Kunststof Radio ondervraagt Jellie Brouwer de 24-jarige schrijver Thomas Heerma van Voss over zijn verhalenbundel De derde persoon. De zeven verhalen die erin staan gaan over gehavende personen die zich daarvan bewust zijn en daarover reflecteren. Zijn broer Daan bedacht de titel nadat Thomas hem in enkele zinnen had uitgelegd waar zijn nieuwe boek over ging.

Jellie begint over het uitzicht dat Thomas vanuit zijn huis heeft want zijn eerste verhaal gaat over een jongen met een kladblok die vanuit zijn raam cliënten bij de ingang van een massagesalon observeert. Het is ontstaan door zijn eigen fascinatie wat zich in het pand moest voltrekken. Het kladblok van de hoofdpersoon voert naar zijn bijlessen wiskunde aan middelbare scholieren. Thomas deed op het Vossius gymnasium de natuur- en techniek richting voor hij Nederlands ging studeren.

Jellie merkt op dat in de verhalen de grote wereld afwezig is en dat dit ook geldt voor een plot.

Thomas is meer geïnteresseerd in psychologische verhoudingen. In De derde persoon gaan die tussen twee mensen. Het gaat hem er meer om die verhoudingen uit te pluizen dan met een verrassend einde te komen. Na twee romans achtte hij de tijd gekomen voor een verhalenbundel. Hij had genoeg goede verhalen en een nieuwe roman, weer over één persoon, zou niets toevoegen.

De verhalen zijn niet autobiografisch, al schrijft een auteur volgens Thomas altijd vanuit zijn eigen belevingswereld. Afzondering is de grondtoon. Hij is ook een toekijker. Sommige verhalen kregen een pessimistischer toon dan hij zelf in zijn leven ervaart.

Jellie gaat in op het verhaal over een gevangenisbewaker die een executie van een beul meemaakt, die zonder duidelijk motief moorden pleegde. Zo gaat dat vaker zegt Thomas.

In de hart van de bundel staat een verhaal over een vader zoon relatie, die enigszins lijkt op de relatie tussen Thomas en zijn vader Arend-Jan. Het verhaal begint met een beeld waarin de schrijver zijn vader ziet fietsen. Thomas gaf het verhaal aan zijn vader omdat hij benieuwd was wat die ervan vond, maar kreeg in eerste instantie een korte reactie die hem opluchtte. Later heeft hij toch nog enkele passages op verzoek van zijn vader uit het verhaal gehaald. Een tekst is niet heilig voor hem. Schaamte en waardigheid vormen grenzen die hij niet wil overschrijden. 

Het gesprek gaat verder over de verhoudingen binnen de familie waarin iedereen schrijft.

Thomas vindt dat hij meer op zijn vader zoals Daan op zijn moeder. Hij was verrast dat zijn vader op de middelbare school over muziek schreef, zoals hijzelf deed over hiphop en net als zijn vader is hij nogal ordenend ingesteld. Thuis wordt nooit over de inhoud van hun boeken gepraat. Wellicht dat hij en Daan de schrijfdrang onbewust hebben opgepikt. Vorig jaar organiseerde Daan in de Oude Kerk een tribunaal rond zijn roman De vergeting, waarbij hij door zijn moeder werd aangeklaagd. Inmiddels is er ook de documentaire Privéterrein van huisvriend Pieter Verhoeff over de familie die op 9 oktober a.s. wordt uitgezonden in Het uur van de wolf. Volgens Jellie werd het een openhartig portret, waarbij Thomas zich vaak van zijn zwijgende kant laat zien. Dat klopt wel met het observerende in hem, zegt hij.