Hulpverlener klem tussen revolutionaire idee en praktijk
Hoe een onontwikkeld land te helpen dat lang heel
traditioneel door de keizer en door stamoudsten werd geregeerd en in een
revolutionaire chaos terecht komt, waarin allerlei persoonlijke vetes en
jaloezie de overhand krijgen? Het is een vraag waar nauwelijks een antwoord op
bestaat. In de film wordt een link gelegd naar Mutter Courage van Bertold Brecht, de vrouw die niet brandschoon is
en toch doorgaat haar kinderen te helpen.
Anberber is een Ethiopiër die samen met zijn vriend Tesfaye
naar Duitsland ging om te studeren, met de eerzame bedoeling vervolgens de
ziektes in zijn land te bestrijden. Dat was in de tijd dat Haile Selassie nog
aan de macht was. Als de mannen samen met hun Afrikaanse vriendinnen in
Duitsland zijn, wordt de keizer door het leger afgezet. Voor Anberber en
Tusfaye reden terug te keren om te helpen het land op te bouwen, maar zo gemakkelijk
gaat dat niet. De tegenwerking van de junta onder leiding van Megistu is enorm.
Personen die naar het buitenland zijn gegaan, deden dit om niet in het leger te
hoeven.
Aan het begin van deze indrukwekkende film zien we oude invalide
Anberber terug in zijn dorp. Met een stok zit bij het monument voor de
gevallenen uit de Eerste Wereldoorlog, waaronder zijn vader, en beziet het
leven van alledag. Zijn moeder strompelt op haar knieën over de aarde omdat ze
vreest dat hij behekst is, zijn oudste broer is jaloers op hem, alleen zijn zus
Azanu is op zijn hand, maar houdt het contact zo veel mogelijk af om hen niet
in de problemen te brengen. Ze neemt hem op een dag mee naar een eiland in het
Tanameer met een boom die gespleten is. Zo voelt ze zich ook. Anberber troost
haar. De dorpsoudsten dwingen hem zich te laten reinigen met water, om de kwade
geest uit te bannen.
Zelf heeft Anberber geen herinneringen meer. Zijn jeugd in
het dorp aan het meer was gelukkig. Pas als jongens geronseld worden en een van
hen, Worku, op de vlucht wordt neergeschoten, komt zijn herinnering terug. Hij
is na terugkeer in Ethiopië in een hotel gezet met een gekmakende druppelende
kraan en mocht niet naar huis. Toen hij dat toch deed, werd hij opgepakt en
weer teruggestuurd door het regime om samen te werken met de Oost-Duitsers. Op
het moment dat hij daar was, viel echter de Muur. Voor hem was dat geen
bevrijding.
Teza is wonderlijk mooi van vorm. In een circulair proces
dringen we steeds dieper door in het leven van Anberber. Het warme roodgele
licht dat over het dorp hangt maakt weemoedig en doet verlangen naar vrede in
een tijd van oorlog tussen verschillende groepen, die allemaal de macht willen
vestigen en ideologisch maar weinig van elkaar verschillen. Het zijn allemaal
socialisten maar volgen verschillende concepten, waaronder het Albanese. Het is
wrang dat de strijd over de hoofden van de bevolking wordt uitgevochten. Het
waarschuwt voor teveel gelijkhebberij en is een pleidooi voor verzoening.
Helaas moet men door een periode van barbarij heen om te beseffen dat geweld
niets oplost.
Teza maakt dit wel heel erg duidelijk aan de hand van de
lotgevallen van Anberber en Tesfaye. De laatste wordt door het regime vermoord
als hij toch besluit naar zijn vrouw Gina en kind in Duitsland terug te gaan.
Anberber moet van het regime zijn plaats innemen en ontmoet ook Gina en haar
zoon die inmiddels zijn woede over het vertrek van zijn vader als dichter uit.
Anberber kan het niet over zijn hart verkrijgen hen te vertellen dat Tesfaye dood
is. Het kind dat door Anberber bij zijn zus verwekt is en dat ze tegen de zin
van de dorpsoudsten niet laten aborteren, noemen ze Tesfaye.
Doordat pas later duidelijk wordt waarom Anberber
gehandicapt is, blijft de spanning sterk voelbaar. Steeds duidelijker wordt dat
ook Anberber niet aan de haat van de revolutionairen weet te ontkomen. Zelfs
niet als hij tijdens een proces zijn medewerking verleent en zijn klachten
inslikt. Tenslotte blijft hem weinig over dan de plaats van de vermoorde dorpsonderwijzer
in te nemen.
Hier
de trailer van Teza, dat ochtenddauw betekent.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten