Boeiende kijk op het werkproces van een beeldhouwster
Beeldhouwster Lotta Blokker mag blijven. De manier waarop
zij werkt is een lust voor het oog en ook voor het oor, want tegelijk vertelt
ze op ontwapenende wijze over de beslissingen die ze neemt en de ervaringen die
ze opdoet tijdens het maken van Het
Wolfsuur, een bronzen beeldengroep. In de documentaire van Frans Weisz wordt
de nauwe wisselwerking tussen model, beeld en kunstenaar duidelijk zichtbaar.
De verhouding tussen die drie komt naar voren in het motto naar Oscar Wilde uit
zijn roman Het portret van Dorian Gray:
‘Elk beeld dat met gevoel gemaakt is,
toont ons de kunstenaar, niet het model.’
De titel van de documentaire verwijst naar het nachtelijk
uur, dicht tegen de dageraad aan, waarin de slapeloze mens het meest last heeft
van angstige beelden. Blokker had zelf als kind het gevoel dat ze de enige was
die in de nacht wakker was en dat gaf haar een beklemmend gevoel. Ze heeft dat
nog steeds wel, al troost het haar als ze ergens anders licht ziet branden. Ze
was een dromerig kind en werd tijdens een schoolreis naar Parijs gegrepen door
de beelden in het Rodin museum. Dat was wat ze in haar leven wilde doen. We
zien haar bezig met het kleien van een beeld. Ze zegt dat ze dat intuïtief
doet, maar dan gaat analyseren, terwijl het beter is dat het uit zichzelf
ontstaat.
Ze maakt een liefdespaar dat onderdeel is van de
beeldengroep en zoekt naar de juiste manier waarop ze dat vorm kan geven. Ze
heeft een foto van zo’n paar als voorbeeld, waarbij de vrouw op de bovenbenen
van de zittende man zit. Als ze bezig is om de twee grote modellen in de juiste
houding te zetten (zie foto), ziet ze dat ze elkaar ook omstrengelen om houvast bij elkaar
te vinden. Het paar drukt een existentiële eenzaamheid uit. Als ze een foto van
hen gemaakt heeft, meet ze de verhoudingen van de lichaamsdelen op en daarna
gaat ze kleien, terwijl ze met haar ogen heen en weer gaat tussen beeld en
model. Ze is soms zo geconcentreerd dat ze het model nat spuit in plaats van
het beeld. De twee vormen stromen door elkaar heen. Een goed model voelt aan
als ze in een roes komt en kan datzelfde overkomen, een andere staat van zijn
ervaren. Alle momenten die er tijdens het scheppen zijn, sluipen in een beeld,
dat dan ook heel anders is dan een foto.
Een ander beeld dat naar een jonge vrouw gemodelleerd is,
ligt op de grond, zo op het oog ontspannen, maar haar houding drukt angst uit.
Blokker gaat in dezelfde houding liggen om te ervaren wat het beeld met haar
doet. Het duurt soms een tijd voor ze heeft wat ze wil maar als ze het idee
heeft dat een beeld af is, roept ze de mallenmaker erbij, die een siliconenlaag
over het beeld legt. Het is een werk met risico want als de mal mislukt is ook
het beeld weg. Na het verwijderen van de mal wordt er een bronzen afgietsel
gemaakt dat in lengte van dagen het zelfde zal blijven. Blokker slaat de overbodig
geworden beelden van klei of was stuk.
Anderhalf jaar later beoordeelt ze de afgietsels. Ze heeft
inmiddels de baby over wie ze eerder zei dat ze, op het moment dat het kind in
haar buik leefde, meer afstand tot hem voelde dan tot haar beelden, vooral omdat het
iets van zichzelf is en de beelden meer van haar. Blokker vindt een beeld van
een kwetsbare en boze zoon die in de rug wordt gevolgd door zijn moeder te veel
van het goede en maakt de twee figuren van elkaar los. Ze zegt dat ze zich soms
een dief voelt die een model gebruikt en dat het om een verliefdheid gaat die
voorbijgaat. De kijker is inmiddels zeer geïmponeerd om niet te zeggen verliefd
geraakt door de manier waarop Blokker iets aan de werkelijkheid toevoegt dat
een ware kunst mag heten.
Het Wolfsuur werd eerder
tentoongesteld in De Fundatie in Zwolle en staat tegenwoordig in het Käthe
Kollwitz museum in Berlijn.
Hier
een eerder gesprek met Lotta Blokker, die weer terug is in Amsterdam na haar
opleiding in Florence. In haar atelier vertelt ze over haar werkwijze.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten