Hemelbestormers (2014), documentaire van Geertjan Lassche

Slechte samenwerking doet afbreuk aan de prachtige beelden

Hemelbestormers is een fraaie aanduiding voor lieden die het veroveren van bergen als hun hobby en soms zelfs als hun ultieme levensdoel zien. Dat laatste geldt ook voor enkele leden van de Nederlandse expeditie die in het voorjaar van 2014 een poging deed om de Cho Oyu te beklimmen, een van toppen in de Himalaya en de op vijf na hoogste berg in de wereld. Eerder waren daar al twee Nederlanders omgekomen. In 2011 Ronald Naar, in 2009 tandarts Dennis Verhoeve. Vlak voor de huidige expeditie kwamen ook nog veertien sherpa’s (berggidsen) om op de flanken van de naastgelegen Mount Everest. Desondanks zijn de groepsleden, getuige hun uitspraken die ze doen in tentjes tijdens de tocht, vol verwachting over wat hen te wachten staat. Cameraman Frank, die eerder voor het oog van de camera het contract heeft voorgelezen, denkt het gewone te kunnen ontstijgen.

Organisator van de expeditie René gaat vooraf op bezoek bij de weduwe van Verhoeve en neemt een foto en een laatste brief van hem in ontvangst die hij meeneemt op de tocht. In Nepal spreekt hij met een sherpa die getuige was van het ongeluk van zijn collega’s, die vlak daarvoor door een lawine zijn omgekomen. Nadat de groepsleden zichzelf aan de sherpa’s hebben voorgesteld en omgekeerd en de groep gezegend is door een geestelijke kan de expeditie beginnen. De reis met een bus over een smal bergpad doet al het ergste vermoeden, maar het wandelen ziet er alweer wat minder gevaarlijk uit. Yaks brengen de nodige bagage naar het basiskamp dat op 5700 meter ligt.

Expeditieleider Wilco van Rooijen praat over het proces waar men doorheen moet om op de top van de Cho Oyu op 8201 meter te komen. Het is een kwestie van het lichaam laten wennen aan de hoogte. Terwijl hij praat komt er net een Amerikaanse expeditie de berg af die geen enkel probleem heeft gehad. Van Rooijen vraagt zich af of ze ook niet eerder hadden moeten gaan, maar met het weer weet men het nooit.

Tijdens de tocht naar kamp 1 op 6439 meter zijn er problemen met enkele klimmers waaronder Hugo, die op de Killer slope last kreeg van zijn knieën. De oudere geoloog Evert is ernstig vermoeid en gaat terug naar het basiskamp. René houdt contact met Wilco vanuit het basiskamp en hoort dat Cas en hij zo snel mogelijk door willen naar kamp 2 op 7123 meter vanwege het goede weer. Hun haast zet kwaad bloed bij anderen.

Hugo komt klem te zitten tussen kamp 1 en 2 en overnacht in een tussenkamp terwijl men geen contact met hem heeft. Vanuit het basiskamp wordt aan Wilco gevraagd om terug te gaan naar Hugo maar die heeft daar geen zin in. Als iedereen weer in het basiskamp is, krijgt Hugo het verwijt dat hij zijn ligmat was kwijtgeraakt en geen aansteker bij zich had om sneeuw te ontdooien. Het tekent de slechte sfeer onder de leden. Op vragen van Lassche over hulp aan anderen in mogelijke noodsituaties weigeren Wilco en Cas zich duidelijk uit te spreken. Het tekent hun geringe verantwoordelijkheidsgevoel. Evert probeert erover te praten, maar vangt bot en René kiest geen partij. Hij is vooral begaan met het lijk van Verhoeve dat in de buurt van kamp 3 ligt en vraagt de leden alvast of men dat een zetje wil geven als men het tegenkomt.

Dat de expeditie niet goed kan aflopen, wordt duidelijk door een weersverandering. Terwijl het stormt rond zijn tent in kamp 1 vertelt Wilco over zijn vader die vlak na zijn pensioen aan kanker overleed en nooit meer foto’s van zijn zoon zag op de toppen van de Himalaya. Het feit dat hij nu zelf een zoon heeft, maakt de pijn weer voelbaar. Ondanks lawinegevaar bereikt hij kamp 2 en ziet daar dat de tentjes onder de sneeuw verdwenen zijn. Hij denkt er nog aan om tentjes vanuit kamp 1 op te halen, maar omdat de sherpa’s niet verder willen, breekt Wilco de tocht tenslotte met een treurig gevoel af.

De slechte samenwerking doet afbreuk aan de prachtige beelden. De dood, afgelopen mei, van Eric Arnold door hoogteziekte moet nieuwe expedities tot voorzichtigheid manen. Er zijn genoeg voorbeelden van hoe het niet moet.

Hier de reactie van Van Rooijen op de ingekorte uitzending op televisie in december 2014, hier de site van Geertjan Lassche met daarop een trailer van Hemelbestormers die in het Engels werd uitgebracht onder de naam Killer slope, hier een artikel in Trouw over Dennis Verhoeve met als titel Dood en gelukkig.