Beeldhouwer werkt door tot de bobbels goed zitten
Hansje Ran maakte een boeiend portret van de bekende beeldhouwer
Piet Esser (1914-2004). Daarin nam ze ook privébeelden op die kleindochter en
fotografe Marte Visser eerder van haar grootvader in de Dordogne maakte. Hij was
daar bezig met een beeld van was en vertelde dat men niet in de hoogte moet
kijken, maar naar beneden en is blij als de contouren gezet zijn zodat hij de
details nader kan invullen. Een portret is een van de moeilijkste onderwerpen
in de beeldhouwkunst, zegt Esser, die nog tot op hoge leeftijd in zijn atelier
in Frankrijk doorwerkte.
Het zijn de ogen die de schoonheid ervaren, zegt Esser. Hij
heeft dat niet van zijn vader die schreef en geen enkele aandacht voor zijn
omgeving had. Esser haalt de anekdote aan, dat zijn moeder bloemen bij zijn
vader op zijn bureau zette en dat die pas na een week erachter kwam dat ze daar,
inmiddels verwelkt, stonden. In zijn tuin kijkt Esser lang naar het perspectief
van een kasteel in relatie tot een enorme cipres op de voorgrond. Hij kijkt ook
veel terug. Hij herinnert zich een speelgoedpaardje en zijn droefenis toen de
zemelen eruit vielen. Men moet niet te nieuwsgierig zijn, dan maakt men het
geheim kapot.
Esser toont een oud dagboekje met schetsen die hij maakte
toen hij een jaar of zestien was. Opvallend daarin is de beweging. Zijn zoon
Daniël toont een beeldje dat zijn vader maakte, dat lijkt op De denker van Rodin en dat door hoogleraar
Jan Bronner, meer dan zijn schetsen, als een bewijs werd gezien van de
vaardigheid van Esser en reden om hem toe te laten tot de Rijksacademie van beeldende
kunsten in Amsterdam. Overigens had Bronner een haat liefde verhouding met
Esser. Hij had meer met introverte types als Bolhuis en Hund. Aan het eind van
de opleiding in 1938 kreeg Esser de Prix
de Rome, hetgeen hem in staat stelde om in Zagreb les te nemen bij
Mestrovich, die het begrip van Esser roemde.
In de Tweede Wereldoorlog liep Esser veel rond door de
Peloponnesen, een schatkamer op het gebied van de beeldhouwkunst. Hij berichtte
over zijn ervaringen aan Bronner. De brieven werden door Bronner aangevoerd als
grondreden om in 1947 diens taak over te nemen. Esser bleef aan tot 1979. Een
van zijn leerlingen was Jan Wolkers. Andere oud leerlingen komen aan het woord,
zoals Tony van de Vorst, die vooral de opmerkzaamheid van Esser benadrukt als
het om het gevoel voor de mens ging en Eric Claus die eens vroeg wanneer een
beeld af was, waarop Esser antwoordde dat dit het geval was als de bobbels goed
zaten. Aart Schonk leerde van Esser om het verloren gevecht aan te kunnen.
Natuurlijk komt ook de aversie tegen figuratieve kunst en het ambachtelijke werk
van Esser in de jaren zestig ter sprake.
Ran toont verschillende portretten van Esser, te beginnen
met het beeld van actrice Else Mauhs. Kunsthistoricus Jan Teeuwisse vertelt dat
het de eerste was in een serie van tien, afgesloten met dat van Jan Bronner.
Ook komen er de nodige andere beeldhouwwerken langs, zoals het Troelstra
monument (1953) in Scheveningen, dat hij maakte op 35 jarige leeftijd, De
Barmhartige Samaritaan (1976), een opdracht was van de gemeente Utrecht of de
Icarus figuur bij het gemeentemuseum in Den Haag. Ook was Esser geïnteresseerd
in sporters. Hij maakte beelden van honkbalspelers en een schaatser met een
lang zwaaibeen om de beweging te benadrukken. Zijn interesse in penningkunst werd
geboren toen een vriendje van zijn broertje hem een dik Romeins muntje toonde. Esser
wilde het graag hebben, maar het vriendje wilde het niet kwijt, tot diens vader
het afpakte en het aan Esser gaf. Hij bleef zijn hele leven penningen maken.
Ran gaat in op de steun die Esser van zijn vrouw Dora, een
aquarelliste, kreeg. Hij vertelt tegen Marte dat zij een prachtige vrouw was en
dat hij verrukt was van haar ogen. Zoon Daniël zegt dat Dora hem opving en dat
hij altijd luisterde naar haar raadgevingen. Samen konden ze erg genieten van de
schoonheid van de natuur. Probeer niet middelmatig te zijn, hield Esser zijn zoon
Daniël voor, die zelf in de muziek ging en de competitieve instelling van zijn
vader miste.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten