Verbindende schakel in een wereld vol tegenstellingen
De volledige erkenning voor de reggae musicus Bob Marley (1945-1981)
kwam pas later. In de aftiteling laat Kevin MacDonald zien dat men overal zijn
liederen zingt, zijn teksten kent. Hij was toen nog pas 36 jaar oud. Als men
eerder controle had uitgevoerd op zijn grote teen waar eerder een melanoom op
gesignaleerd was, was hij wellicht nog onder ons geweest, zegt manager Chris
Blackwell, deze verzoener van tegenstellingen.
In zijn jeugd zong Bob Marley al graag. Hij groeide op in
een muzikaal milieu in St. Ann in het heuvelachtige platteland van Jamaica. Bob
was een uitzondering in de gemeenschap vanwege zijn blanke vader, een soldaat
uit het Britse leger, die zich van zijn gezin weinig aantrok. Op twaalfjarige
leeftijd ging Bob met zijn moeder naar een achterbuurt van de stad Kingston om
een beter leven op te bouwen. Hij stopte al gauw met school, stortte zich op de
muziek en nam in navolging van een collega-lasser een plaatje - Judge not (1962) - op, dat echter slecht
verkocht. Omdat groepen het beter deden, formeerde men The Wailers. Ze oefenden
op kerkhoven waar de boze geesten rondspookten om aan dapperheid te winnen tot
ze op onafhankelijkheidsdag naar buiten traden. Simmer down (1964) was het eerste plaatje dat ze in de studio met producer
Coxsone maakten. De laatste verschafte Marley woonruimte toen zijn moeder naar
Delaware in de V.S. vertrok.
De verlegen Bob had een oogje op de zwarte Rita en kreeg
verkering met haar. In spiritueel opzicht zocht hij contact met de Rastafari-beweging
die aanneemt dat de bijbelverhalen zich in Afrika afspelen en dat Haile
Selassie, de keizer van Ethiopië, de opvolger van Christus is.
Marley draaide dreadlocks in zijn haren en rookte marihuana,
dat als geestrijk beschouwd werd.
Omdat men weinig betaald kreeg, vertrok Marley, na met Rita te
zijn getrouwd, naar zijn moeder in de Verenigde Staten. Hij werkte als
medewerker in een hotel en bij Chrysler, kweekte ganja (wiet) in zijn
achtertuin en oefende in de kelder op zijn gitaar. Terug in Jamaica richtte hij
een eigen label op maar de radiostations draaiden zijn platen niet. Een nieuw
label onder een nieuwe producer die lijfelijk aangaf hoe men diende te spelen,
had meer succes. De basis voor de toevallig ontdekte reggae vormde een gitaarrif,
die op een tape delay werd herhaald.
Marley had bij Rita drie kinderen die hun vader streng
vonden. Het gezin werd slecht geaccepteerd in de buurt, omdat hun vader drugs
gebruikte en muziek maakte. Stiefzus Constance leerde hem pas later kennen. Bob
zong in Cornerstone over een
afgekeurde steen die de hoeksteen van de familie wordt. Constance vindt dat hij
dat goed gezien heeft.
In 1973 was de band in Londen en volgde een tournee door
Groot- Brittanië, dat echter vanwege
de geringe verdiensten niet in de smaak valt bij enkele bandleden, die daardoor
de band verlieten. In 1974 nam Marley een achtergrond koortje mee op tournee
door de V.S. In 1975 was zijn naamsbekendheid door zijn energieke optredens
gevestigd. Marley kocht een houten huis in een betere buurt van Kingston waarin
velen hem kwamen opzoeken en veel gediscussieerd werd. Een ooggetuige spreekt
van een kamp met strikte leefregels volgens de rasta’s, waarin vrouwen geen
broek mochten dragen noch make up. Er werd hardgelopen, gevoetbald en
gemusiceerd.
Marley zocht ook de vereniging in seksuele zin. Hij had vele
vriendinnen, waaronder zijn buurvrouw Cindy Breakspeare die in 1976 tot Miss
World gekozen werd. Toch was hij te verlegen om een womanizer te zijn. De
vrouwen kwamen naar hem toe. Hij had elf kinderen bij zeven vrouwen. Rita ging
wel altijd mee op tournee. Ze zag hun verbintenis vooral spiritueel. Haar
dochter zegt dat de ontrouw van Marley haar wel pijn deed.
In 1976 ontbrandde er een gewelddadige Koude Oorlog in
Jamaica tussen de communistische en de liberale partij. Marley wilde een gratis
concert geven, maar kon er niet onderuit dat hij de communisten voortrok. Als
wraak werd zijn auto op weg naar het concert beschoten. Na een bezoek aan het
ziekenhuis, presenteerde Marley zich met schotwonden aan het dolenthousiaste
publiek. Daarna vloog hij innerlijk gekwetst naar Londen, waar hij zijn rust
hervond in het musiceren.
Het album Exodus werd
een succes in de Verenigde Staten. Een tournee moest worden afgelast vanwege
een ontsteking aan zijn teen, die tenslotte een melanoom bleek te zijn. Eerst
hoorde hij dat zijn hele been eraf zou moeten, toen alleen zijn grote teen,
maar uiteindelijk besliste een medisch specialist in Miami dat een deel van de
teen volstond. Daarmee kon Marley blijven dansen op het podium.
Vanwege het politieke geweld in zijn land organiseerde
Marley een vredesconcert dat massaal bezocht werd. Met veel charisma liet hij
de leiders van de twee concurrerende partijen op het podium komen en elkaar de
hand schudden. Daarna trad hij overal ter wereld op. Hij kwam naar Gabon op
uitnodiging van de dochter van de president, maar wist niet dat hij met een
dictator te maken had. Hij maakte het nummer Zimbawbe over Rhodesië en trad op in een stadion op de dag van de
onafhankelijkheid. Ondanks de traangas die de politie inzette omdat men
ongeoorloofd het stadion binnenkwam, bleef Marley doorzingen. Afrika was zijn
bestemming.
Hij bereikte de Afro-Amerikanen pas tijdens een gezamenlijk
concert met The Commodores in Madison
Square Garden, dat de deur naar de Verenigde Staten opende. Tijdens het joggen
in Central Park kwam hij ten val. In het ziekenhuis bleek dat de kanker door
zijn hele lichaam was uitgezaaid. In Pittsburgh kwam hij laat bij de bus
opdagen. Het werd zijn laatste concert. Door de chemotherapie knipte hij zijn
haren af. Toen hij uitbehandeld was, vertrok hij naar een holistische kliniek
in Beieren. Een verpleegster zei dat hij heel geduldig was. Hij was al half
verlamd toen men zijn 36-ste verjaardag vierde. Zakenlui zaten achter zijn geld
aan. Hij had geen testament gemaakt, omdat hij dat open wilde laten. Vlak voor
zijn dood ging hij terug naar Miami, waar hij op 11 mei 1981 overleed.
Marley werd een verbindende schakel in de wereld. Zijn geest
is meer levend dan ooit.
Hier
de trailer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten