Intuïtie vaak beslissend bij oordelen die moeilijk te maken
zijn
Psychologe Deirdre Enthoven maakte naar aanleiding van het
drama rond Ruben en Julian, zoons van gescheiden ouders die eerder dit jaar
vermist werden en uiteindelijk door de vader vermoord bleken, het boek Bewogen besluiten waarin ze praat met professionals
over de dilemma’s die ze tegenkomen als ze besluiten moeten nemen. Ze sprak niet
alleen met mensen in de jeugdzorg, maar ook met anderen die in hun werk
geconfronteerd worden met moeilijke beslissingen, zoals rechters en artsen.
Wim Brands begint bij de laatste beroepsgroep, die vaak
moeilijkheden ondervindt bij euthanasie.
Enthoven noemt het meest typerende geval dat ze tegenkwam,
een vrouw die na een zelfmoordpoging waarna zij gereanimeerd werd, naar haar
huisarts stapte voor pillen omdat zij zelf over haar leven wilde beschikken. De
huisarts stond voor een moeilijke beslissing omdat de vrouw anders voor de
trein zou springen. Hij gaf haar de medicijnen op voorwaarde dat de vrouw hem
zou vragen de euthanasie te begeleiden als het zo ver was. De vrouw liet twintig
jaar niets van zich horen. Het geval hield de arts bezig. Had hij het juiste
gedaan? Tot de vrouw naar hem toe kwam om hem te bedanken voor zijn hulp, die
haar paradoxaal genoeg haar leven had teruggegeven.
Enthoven denkt dat zij zelf die beslissing niet had durven
nemen. De huisarts was ook nog eens strafbaar. Het is moedig, zegt ze, dat men
toch een knoop doorhakt.
Brands brengt de publieke verontwaardiging ter sprake die
vaak optreedt in dit gevallen, waar het mis gaat.
Dat was ook de reden, zegt Enthoven, om dit boek te
schrijven. In het geval van de TBS-er die proefverlof kreeg maar zich meteen
weer aan een kind vergreep was de verontwaardiging niet van de lucht. Als men
meer informatie zou hebben, zou men echter niet zo hard oordelen.
Een beslissing is overigens niet altijd moeilijk te nemen.
Soms ontstaan ook dilemma’s op een andere plaats dan waar men die zou
verwachten. Legerchef Berlijn vond het niet moeilijk een dorp in Afghanistan te
laten bombarderen op grond van informatie over de penibele toestand van
Nederlandse militairen in dat dorp. Hij lag dan ook niet wakker van de
burgerslachtoffers die daarbij vielen.
Brands vraagt naar de moraal. Is die er nog wel in dit soort
gevallen waar een protocol de beslissing voorkauwt?
Enthoven zegt dat die onzichtbaar aanwezig is, als
onderliggend motief. Berlijn moest het besluit namelijk wel aan zijn eigen
geweten kunnen verkopen.
Brands toont een filmfragment met reacties op de hechtenis
van een Amsterdamse moeder die haar dochtertje vermoordde, dat het syndroom van
Down had. Buurtgenoten waren boos dat de moeder in de cel gezet werd.
De officier van justitie kon echter niet anders, zegt
Enthoven. Op grond van de informatie waarover hij beschikte, maar die hij,
omdat de zaak onder de rechter was, niet naar buiten kon brengen, moest hij de
vrouw wel laten oppakken. Hij vroeg zich wel af hoe hij toch kon communiceren
dat de dochter op een vreselijke manier aan haar eind gekomen was.
Brands roemt de wijze waarop Enthoven het raderwerk heeft
blootgelegd, waaraan professionals onderworpen zijn. Hij vraagt door over de
rol van intuïtie in dit soort gevallen.
Volgens Enthoven is intuïtie vaak doorslaggevend, als andere
bronnen geen uitsluitsel geven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten