Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 11 september 2013

Recensie: Om adem te kunnen halen (2013), Christine Otten





Bijna verstikte dochter bevrijdt zich van geesteszieke vader

In Een verhaal van liefde en duisternis reflecteert Amos Oz over het verschil tussen autobiografische- en bekentenisliteratuur. Hij zegt dat hij geen bekentenisliteratuur schrijft en dat de lezer meer moet kijken wat de tekst over hem zelf zegt dan zoeken naar de overkomst tussen schrijver en tekst.

In Om adem te kunnen halen is dat niet zo eenvoudig. Ook niet door de journalistieke inslag waarmee het geschreven is. De schrijfster is erop uit iets duidelijk te maken over haar zelf.

Het blijft enige tijd nogal onduidelijk wat haar geheim is. Het gaat over haar vader Bé, die lange tijd in een psychiatrische inrichting zat opgesloten en in 2012 overleed. Over haar verhouding tot hem. De telefoongesprekken die ze met hem voert. De lange periode waarin ze geen contact met hem had. Haar schuldgevoelens tegenover hem, tot uiting komend in de vraag wanneer men een goed mens is. Het is nogal schrijnend als ze vertelt dat hij in haar jeugd eens aanbelde op een moment dat zij alleen thuis was. Zij wilde niet dat hij binnenkwam. Bang dat zijn gekte op haar zou overslaan. Daarop ging hij weer. De lezer ziet hem afdruipen.

De anekdote geeft aan hoe zeer het leven met hem een last was. Ze vond het, ook in later jaren, altijd weer een bevrijding om haar geboortestad achter zich te laten. Moeder Doortje erkent dit op het eind van het boek tegen haar dochter als ze op bezoek komt in een vakantiehuisje in Slagharen. Het moet een opluchting voor de dochter geweest zijn, een erkenning van wat ze in haar jeugd meemaakte en de gevolgen daarvan in haar leven. Ze ging zelfs in de Verenigde Staten een verhouding aan met de zwarte dichter Umar Bin Hassan, die haar ertoe bracht om meer bij haarzelf te komen.
’Via Umar kon ik de duistere uithoeken van mijn eigen ziel verkennen, en als ik heel erg mijn best deed en hem mijn vriendschap gaf, vond ik misschien terug wat ik lang geleden was kwijtgeraakt, een soort soevereiniteit, of hoe noemde je dat, grond, vertrouwen dat het wel goed komt.’
Bij kennissen van hem in de Midwest werd ze gegrepen door het nummer Ol’Man River van Paul Robeson, die zingt dat hij bij thuiskomst God over zijn problemen zal vertellen.

Om adem te kunnen halen wordt verteld in korte hoofdstukjes, waarin het leven van de schrijfster afgewisseld wordt met die over de familie. Ze gaat in op de verhouding van de ouders die elkaar leerden kennen op het toneel. De liefde die ze in Tramlijnbegeerte voor elkaar voelden, konden ze in het gewone leven in de wijk Knutteldorp in Deventer niet evenaren. Ze werden daarin ook tegengewerkt door de vader van Doortje. Die vonden Bé geen partij voor hun dochter en ontzegden hen de toegang tot hun huis.

Vanaf het moment dat Bé, die op een kantoor werkte en daar sigaren van de baas stal, ontslagen werd, ging het bergafwaarts met hem. Hij verschool zich in bed onder een deken.

Om adem te kunnen halen begint en eindigt met het perspectief vanuit de vader. Daartussenin gaat het kriskras door het leven van de schrijfster en haar familie. Het gaat af en toe wel erg van het een naar het ander en dat doet helaas afbreuk aan de boeiende inhoud: een leven, waarin de schrijfster leerde begrijpen dat wij zijn waar wij bang voor zijn en dat een mens zonder kern op de rand balanceert.

Hier het nummer Ol’ Man River van Paul Robeson op Youtube.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten