De kwalijke gevolgen van oorlogvoeren
Let there be light
volgt 75 soldaten die na de Tweede Wereldoorlog met psychische problemen zoals
angsten, depressies, slapeloosheid, tremoren of vergeetachtigheid terugkwamen
in de Verenigde Staten. Het zijn levensechte opnamen in een militair ziekenhuis
waar de soldaten acht a tien weken werden ondergebracht. John Huston toont op indrukwekkende
wijze wat er in die weken gebeurde.
Eerst worden de soldaten in een zaal welkom geheten (zie foto). Psychiaters
luisteren vervolgens in een kantooropstelling aandachtig naar hun klachten. Er wordt
stug gerookt. Huston zegt dat de dood en de vrees voor de dood een gemeenschappelijk
kenmerk is.
De soldaten bellen naar huis en installeren zich in de
slaapzaal, waar ze volgens Huston in de nacht ongetwijfeld bezocht worden door
vreselijke herinneringen.
Een medische keuring moet lichamelijke oorzaken uitsluiten,
een Rorschachtest geeft inzicht in het onbewuste gevoelsleven van de soldaten.
Een soldaat die sinds een telefoon gesprek met zijn moeder verlamd is geraakt, moet
meteen geholpen worden. De psychiater geeft hem een injectie die een hypnotische
staat bewerkstelligt en weet het interne conflict naar boven te krijgen, waarna
de man, al is het nog wankelend, weer kan lopen.
De soldaten doen bezigheidstherapie, gymnastiek en
groepstherapie. Bij dat laatste leert men begrijpen dat problemen niet
individueel zijn maar gedeeld worden door anderen. Zelfkennis is belangrijk,
zegt de therapeut. Men haalt jeugdherinneringen op, bespreekt
communicatiepatronen, uit gevoelens, want zwijgen gaat in het lijf zitten en leidt
tot ressentiment.
Een soldaat die lijdt aan amnesie gaat onder hypnose terug
naar Okinawa en herinnert zich gebeurtenissen waardoor de bedreiging eraf gaat.
Een stotteraar die in Frankrijk gelegerd was, gaat na een injectie praten over
zijn ervaring van verlatenheid op een boot.
Langzaamaan neemt de psychische schade af. Men leeft meer in
het heden en kijkt naar de toekomst. Er is contact met familie die op bezoek komt.
In de groepstherapie gaat het over de ingroei in de maatschappij. Volgens de
therapeut hoeven de mannen zich tegenover een werkgever niet te schamen voor
hun verleden en dienen ze overmatige stress te vermijden.
Sommigen hebben geleerd gitaar te spelen. Ze eten spinazie, zien
een film, krijgen een ijsje. Een mooie toekomst met goede contacten wacht hen. Ze
doen een spelletje honkbal tot besluit en nemen met hun ontslagbrief in de hand
afscheid waarbij ze worden uitgezwaaid door de verpleegsters en de staf.
De documentaire werd in opdracht van het leger gemaakt. Het
is deels propaganda, maar voor een ander deel ook ontroerend hoe wordt
toegezien op de soldaten. Vooraf werd verteld dat twintig procent van de
soldaten met psychische schade uit de Tweede Wereldoorlog terugkwam. Eigenlijk
moet men zo’n documentaire vertonen aan generaals die soldaten naar Irak en straks
misschien weer naar Syrië sturen.
De vertoning vond gisteravond plaats in kader van het
randprogramma van de tentoonstelling Fiat Lux, Deze vindt tot 27 oktober plaats
in de Vishal en de Grote of St. Bavokerk te Haarlem met als deelnemers Peter
Alma (1886-1969), Hiroshi Inanaga (Jp), Marcel van Kerkvoorde (curator), Klaas
van der Veen en Stan Wannet i.s.m. Jarno van Es.
Hier
de documentaire op Youtube.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten