Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 16 mei 2012

Teju Cole over Open stad, VPRO-Nieuwkomers, 13 mei 2012


Een hybride mens in een grote stad.

De zwarte Teju Cole (1975) is geboren in de staat Michigan, maar ging na vier maanden alweer terug naar Nigeria, omdat zijn ouders alleen naar de V.S. kwamen om daar te studeren. Dat was in het midden van de jaren zeventig. Zijn ouders behoorden tot de middenklasse. Hij voelde zich een Nigeriaan maar wist ook dat er andere manier van leven was.

Op zijn 17de vertrok hij vanwege de problemen in Nigeria weer naar de V.S. Hij kwam daar aan met zijn vader die hem een foto liet maken van een zwerver die in een afvalbak zoekt. Amerika was een plek van mogelijkheden maar ook van onmogelijkheden.

De immigratie is voor hem een verrijking. Hij voelt zich een hybride mens, net als Obama. Dat komt niet omdat die zwart is maar omdat hij door verschillende culturen gevormd is. De Amerikaanse droom bestaat er volgens Cole in dat het verleden er niet toe doet. Dat houdt echter ook het gevaar in van zelfverlies en het ontberen van steun.

Wim Brands leest voor uit Open stad. Daarin wordt de omsingeling van een stad beschreven. Het effect om ontelbare gezichten om zich heen te hebben deed niet af aan het gevoel van verlatenheid en uitputting zoals hij, de hoofdpersoon Julius, als assistent niet beleefd had.

Open City - zoals de titel in het Engels luidt - heeft volgens Cole twee betekenissen. Positief gaat het om openheid, zoals in een open mind of een open hart, maar het is ook een legerterm die een deal aanduidt met de vijand om te voorkomen dat de stad verwoest wordt, zoals het geval was met Parijs in de tweede wereldoorlog.

De vijand is onder ons, veronderstelt Brands. Dat is toch niet de immigrant die de theorie van de waterschenker in praktijk brengt: onderop begint en goedkope arbeidskracht levert?

Achter de dagelijkse realiteit bevindt zich een enorme bureaucratie, zegt Cole. Hij refereert aan Dagboek van een slecht jaar van John Coetzee, dat begint met een beschouwing over het geboortebewijs, dat een identiteit betekent en de mens onderscheidt van een dier. Voor de staat is alleen een officieel bewijs van bestaan belangrijk, niet het leven van de mens zelf.

Cole is al jarenlang weg uit Nigeria, maar verloochent zijn achtergrond niet. Hij twittert over misdaad. Tijdens een bezoek aan Nigeria werd hij zelf overvallen. Hij raakte daarbij zijn laptop kwijt en ging tweets schrijven. De ironische afstand hielp hem het trauma te verwerken. Hij legt Nigeria uit aan een West-Europeaan. De insteek is serieus.

Hoofdpersoon Julius in Open stad is een Nigeriaanse arts, die door Manhattan doolt. Hij loopt rond omdat hij daardoor zijn vrijheid beleeft. Hij volgt de sfeer en het ritme van de stad.

Cole woont in Brooklyn, New York. Het bestaan in de stad is eenzaam. Het is niet gemakkelijk contact te leggen. Als je dat niet wilt ben je in New York de koning te rijk, anders wordt je er erg ongelukkig.

Cole beoefent de vrije fotografie. Dat is gemakkelijker in Nepal dan in Nigeria, omdat hij in het eerste land als een toerist wordt gezien. In Nigeria voelt men zich al gauw bedreigd als een landgenoot foto’s neemt. Toeristen maken foto’s om te laten zien waar ze geweest zijn, beroepsmatige fotografen om betekenissen toe te kennen en vast te leggen. Fotograferen heeft te maken met ergens daadwerkelijk zijn. Hij heeft foto’s gemaakt van een demonstratie tegen de moskee die men bij Ground Zero wilde bouwen. Amerikanen voelen zich verloren, zegt hij.

Samen met Brands bekijkt hij het Vrijheidsbeeld. Volgens Brands het toppunt van een cliché. Net als het beeld van de roos in de roman van Eco, zegt Cole, die daaraan toevoegt dat je er ook zelf betekenis aan kunt geven. Het allereerste wat een immigrant van de V.S. ziet is niet de skyline van Manhattan maar de papierwinkel bij de douane. 

Brands eindigt de zesdelige serie Nieuwkomers met de slogan: Zonder immigranten zijn we nergens. 



Geen opmerkingen:

Een reactie posten