De vreugde en de complexiteit van vrijheid
De Dichter des Vaderlands wordt geacht de Nederlandse
tijdgeest in poëzie uit te drukken en bij belangrijke gebeurtenissen een
gedicht uit de hoed te toveren. Aan Ramsey Nasr hebben we wat dat betreft een
goede, al vindt hij het wel hard werken en vermoeiend.
Het begrip vrijheid ligt gevoelig, vooral als je tegen de
hoofdstroom probeert in te gaan. Nasr is huiverig voor grote woorden. Hij
brengt die avond een toost uit in Het Tolhuis in Amsterdam en houdt daarbij ook
een tafelrede.
Na het project Na de Dam, waarbij op 4 mei na de
dodenherdenking in Amsterdam voorstellingen werden gegeven, zijn er vandaag
vrijheidsmaaltijden waaraan iedereen kan deelnemen. In het huis van de
burgemeester wordt gediscussieerd over vrijheid, Joop Braakhekke kookt voor
daklozen in de Mozes en Aäronkerk. Op een voormalig onderduikadres op de
Herengracht wordt een maaltijd geserveerd.
Het monumentale wordt vervangen door het intieme. Het gaat
over onszelf in plaats van over Kosovo of Congo. Het initiatief staat in het
teken van vriendschap en is vooral gericht op jongeren, die in vrijheid geboren
zijn en niet beseffen hoe broos de vrijheid is. Nasr vergelijkt het met een lichaam.
Als dat niet goed functioneert realiseer je je pas hoe belangrijk dat is. Als
over je beslist wordt weet je pas wat vrijheid is.
De vorige avond las Nasr in de Na de Dam voorstelling Het
hemelse leven van een lang gedicht voor in samenwerking met het Amsterdam
Ensemble, dat de vierde van Mahler uitvoerde. Het gedicht gaat over de kritiek
van de Duitsers op de muziek van Mahler, die schrijnend was om te lezen.
Mengelberg begreep de muziek. Hij zette zich in om met het Concertgebouworkest
de symfonieën uit te brengen. Na de dood van Mahler bleef hij diens muziek
uitvoeren. In de oorlog werden zes joodse musici geruisloos uit het orkest
verwijderd. Het was een zwarte bladzijde in de geschiedenis van het
Concertgebouworkest. Mengelberg bleef aan. Hij vond dat kunstenaars zich niet
met politiek moesten bezighouden, maar zijn apolitieke standpunt leidde er toe
dat hij een controversieel persoon werd. Kunst zonder politieke keuze is ook
een politieke keuze. Het gaat ook niet gemakkelijk, zegt Nasr. Mengelberg was
bang zijn baan kwijt te raken. in het gedicht verwoordt hij de complexiteit van
het vraagstuk.
Nasr kreeg onlangs de Eduard Perron prijs vanwege zijn
bijdrage aan de multiculturele samenleving. Hij vindt het laatste een
vanzelfsprekende zaak. Als halve Palestijn en halve Nederlander heeft hij zich
nooit een allochtoon gevoeld. Hij moest de beladen geraakte term een paar jaar
geleden zelfs opzoeken in het woordenboek.
Met dank aan de site van de kerkgemeente Edam hier twee
citaten uit de tafelrede van 5 mei in Het Tolhuis.
“..het punt is dat ik mijn vrijheid elke dag al vier. Ik
merk weinig verschil, wordt er soms zelfs een beetje moe van: ik zeg
voortdurend wat ik denk, vervolgens doe ik wat ik zeg, dan twitter ik weer wat
ik doe, en ik doe sowieso altijd alles wat ik wil….
Ieder zijn vrijheid.
(…)
Als elk shockerend gedrag, iedere provocatie in Nederland als een gezonde uiting van democratie wordt opgevat, als alle grenzen – tussen privé en openbaar, tussen straat en de tweede kamer, tussen lulkoek en noodzaak – worden afgebroken, ja als onze vrijheid altijd overal doordringt – waar is zij dan nog?”
Ieder zijn vrijheid.
(…)
Als elk shockerend gedrag, iedere provocatie in Nederland als een gezonde uiting van democratie wordt opgevat, als alle grenzen – tussen privé en openbaar, tussen straat en de tweede kamer, tussen lulkoek en noodzaak – worden afgebroken, ja als onze vrijheid altijd overal doordringt – waar is zij dan nog?”
Hier meer
over Het hemelse leven, hier de algemene site van Ramsey Nasr.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten