Hitlers kinderen (2011), documentaire van Chanoch Ze’evi

Erfelijk belast met een loodzwaar verleden

Hoe voelt het om een nazaat te zijn van een Nazi-leider?

Bettina zegt dat ze erg lijkt op haar oud-oom Hermann Göring, die commandant was van de Luftwaffe, en zich daarom meer dan de andere familieleden met hem identificeert. Ze woont inmiddels in Santa Fé, New Mexico en nam, ondanks haar feministische overtuiging, de naam aan van haar eerste echtgenoot. Van een afstand is het gemakkelijker naar het verleden te kijken.

Rainer Höss, de kleinzoon van Rudolf Höss, die commandant was in Auschwitz, zegt dat zijn naam veranderen niet zou helpen. Samen met Eldad Beck, journalist van de derde generatie holocaust overlevenden gaat hij naar Auschwitz om de villa te zien waar zijn vader speelde, een gegeven dat mooi verbeeld werd in de film The boy in the striped pyjama’s (zie de top tien van dit blog). In de trein vertelt hij dat zijn vader de ideologie nooit heeft opgegeven. Hij was altijd kil, Rainer mocht als kind nooit zijn zwakheid tonen. Hun laatste contact dateert uit 1984 en daarna wilde hij zijn vader niet meer zien. Hoewel hij op zijn vader lijkt vindt hij dat hij niets gemeen met hem heeft. Hij ligt in zijn couchette en is bang voor wat hem te wachten staat. Dat mensen hem zullen herkennen. Hij wil dat verdringen, bekijkt foto’s van zijn vader spelend in de tuin, heeft geen rust, kan niet slapen, ziet steeds de poort die van de villa naar het kamp leidde.

Katrin Himmler (zie foto) vindt het belastend om de broer van haar opa, Heinrich, hoofd van de SS en de Gestapo, in haar familie te hebben. Het had als schijnbaar voordeel dat ze niet over haar ouders hoefde na te denken. Haar generatiegenoten probeerden in het buitenland nooit te laten merken dat ze Duits waren door hun Engels zo accentloos mogelijk uit te spreken. Ze schreef Die Brüder Himmler, eine Deutsche familiengeschichte. Katrin is niet bang voor haar genen. Ze gelooft niet dat een overtuiging van bloed afhankelijk is.

Bettina en haar broer hebben zich laten steriliseren om geen nazaten meer te kunnen verwekken. Haar oma kwam ooit logeren toen ze een jaar of twaalf was. Over een documentaire op televisie over de holocaust zei ze dat het allemaal gelogen was. Toegeven, zegt Bettina, was waarschijnlijk te erg. Ze wilde niets weten van haar cultuur, omdat die besmet was door de Nazi’s, maar mist die tegenwoordig toch en geeft daarom Duitse avondjes.  

Niklas Frank, zoon van Hans Frank, die verantwoordelijk was onder andere voor de Poolse getto’s, leest veel voor op scholen. Hoewel alle feiten bekend zijn, gaven de Duitsers er de voorkeur aan om te zwijgen. Hij choqueert door het taboe op ouderliefde te doorbreken, maar heeft het idee dat hij een verloren strijd vecht. De interesse van de leerlingen daalt. Hij kan dat wel begrijpen, maar hij gaat toch door. Hij vertrouwt de Duitsers niet. Straks komt er weer zo’n sterke man die anderen begint uit te sluiten.

De scherpzinnige Katrin vraagt zich af hoe een kind van Nazi’s een grens trekt in de liefde voor diens ouders. Men breekt radicaal met hen of men blijft loyaal maar daartussen is weinig. De rest van haar familie was niet zo met het verleden bezig. Men vond dat Katrin de rust verstoorde, maar haar heeft het goed gedaan, ook voor haar kind, dat ze kreeg samen met haar joods Israëlische man die uit een familie van holocaust overlevenden kwam.

Monika Götz, dochter van Amon Götz, commandant in concentratiekamp Plaszow, ondervroeg haar moeder over het verleden van haar vader en werd door haar afgeranseld met een snoer. In een bar in München ontmoette ze barkeeper Manfred die een nummer op zijn arm droeg. Hij was verbijsterd dat Monika de dochter was van de commandant.

Rainer en Eldad krijgen een rondleiding door Auschwitz. Ze bezoeken ook de villa die in 1937 is gebouwd. Rainer is nogal van streek. Zijn vader was net zo’n patser als zijn opa, die na het ontbijt de deur uit ging om weer zoveel mensen te vermoorden. Tijdens een ontmoeting met derde generatiegenoten van holocaustslachtoffers zegt Rainer dat hij zich schuldig voelt en dat hij zijn vader zou vermoorden als die kans zich zou voordoen. Een overlevende zegt dat hij zich niet schuldig moet voelen, hetgeen Rainer innerlijke rust geeft. Eldad zegt dat een cirkel daarmee gesloten is, alleen niet voor hem. Het verhaal kent voor hem geen afloop.  

Hier een promo van 27 seconden die begint met Bettina.