Voor een boeddhist hoeft de wereld niet pijnlijk te zijn
In de lange documentaire The
Buddha, die voluit The Buddha : The story of Siddhartha onthult David
Grubin, samen met betrokkenen als de Dalai Lama, iets over het leven van Siddharta
Gautama, die 2500 jaar geleden opgroeide als prins met alle materiële welstand van
dien, maar het pad koos van geestelijke verlichting en een voorbeeld werd voor
velen, waarmee het boeddhisme de vierde religie ter wereld werd.
Aan de hand van fraaie animaties en begeleid door hemelse klanken vertelt Richard Gere over de
koningszoon Siddharta die geboren werd in een vruchtbare vallei tussen Nepal
en India nadat zijn moeder een droom had over een olifant die haar een bloem
gaf, hetgeen erop zou duiden dat ze een heerser of een heilige ter wereld zou
brengen. Zeven dagen na zijn geboorte overleed de moeder, hetgeen een voedingsbodem
vormde voor het lijden dat de prins ervoer. Hij werd op zijn vijftiende uitgehuwelijkt
aan een nicht en had vier pijnlijke ontmoetingen in de wereld: met een oude
man, een zieke, een lijk en een monnik. Na dertig jaar in luxe te hebben
geleefd, verliet hij ontredderd zijn vrouw en zoon. Godin Mara wachtte hem buiten
het paleis op en beloofde hem een wereldrijk, maar Siddharta ging daar niet op in.
Hij trok naar het zuiden, naar de Ganges, in een tijd van een geloofsvacuüm op
zoek naar zijn eigen waarheid.
Onder leiding van een goeroe deed hij yoga en meditatie,
maar daarmee raakte hij zijn zielepijn niet kwijt. Hij ging verder zuidwaarts
en praktiseerde het ascetisme door het kastijden van zijn lijf, maar vond
daarin ook geen ontsnapping. Een natuurervaring herinnerde hem eraan dat het
leven pijnlijk en veranderlijk is. Onder een vijgenboom zag hij het rad van de
wedergeboorte voor zich en vond hij rust door inzicht in het lijden. Zijn
eerdere metgezellen waren aanvankelijk niet zo te spreken over zijn leer ofwel
de Dharma, waarin hij een middenweg zoekt tussen hedonisme en ascetisme. Verlangens
zijn niet slecht, maar dienen met verstand uitgeleefd te worden. De Vier Edele
Waarheden gaan over het bestaan van het lijden, de oorzaak, de oplossing ervan
en de weg die men daartoe kan volgen langs het achtvoudige pad. Om zijn leer te
bestendigen stichtte de Boeddha in Sarnath een kloosterorde, die ook open stond
voor vrouwen die het leven daar vaak als een bevrijding ervoeren.
Onze geest is volgens de Boeddha veranderlijk. Door hier aandacht
voor te hebben leert men de eigen gedachten en emoties kennen en los te laten.
Hierdoor ontstaat meer evenwicht en ontspanning. Medeleven met anderen helpt om
onszelf los te laten. Het maakt bewust van onze onderlinge verbondenheid met
alles wat leeft. Door niet al te zeer op de eigen persoon te focussen, leert
men de drie vergiften om te zetten in deugden: woede in medeleven, hebzucht in
vrijgevigheid en onwetendheid in wijsheid.
De eerste biografie over de Boeddha werd vijfhonderd jaar na
zijn dood geschreven zodat we vooral afhankelijk zijn van hetgeen mondeling
werd overgeleverd. Zijn geboorteplaats Lumbini is een pelgrimsoord, net als Bodhi
Gaya, de plaats in Noord Oost India waar de vijgenboom stond waaronder de Boeddha
verlichting bereikte of Benares waar zijn leer gepreekt werd. Ook in Kushinagara
in Nepal waar hij oud en afgeleefd stierf na het eten van een bedorven
maaltijd, houdt men de herinnering aan de Boeddha levend.
Geen kennis zonder opoffering, zegt een zeer betrokken jonge
vrouw die (voor mij) in de documentaire onbekend bleef maar die ook andere zinnige
opmerkingen maakte, zoals dat de voetreis die Siddharta maakte een
archetypische reis was naar zijn binnenste, dat zijn leven de leer is, dat die er
voor iedereen is en dat elke medemens een boeddha kan zijn. Elk wezen, ook een
insect, heeft een boeddha natuur, vult de Dalai Lama aan. Voor een boeddhist hoeft de wereld geen tranendal te zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten