Innerlijk conflict tussen fotograferen en mediteren
De documentaire Monk
with a camera heeft als ondertitel Het
leven en de reis van Nicholas Vreeland. Nicky, zoals hij door intimi genoemd
wordt, is de kleinzoon van Diana Vreeland, die vroeger een vooraanstaande rol in
de modewereld speelde. Lisa Vreeland, een ver familielid maakte de documentaire
The eye has to travel over haar werk
en leven.
Haar kleinzoon volgde een andere weg. Van fotograaf bracht
hij het tot abt van een Tibetaans klooster in India. De documentairemakers met
de fraaie namen Guido Santi en Tina Mascara volgen het leven van Nicholas aan
de hand van gesprekken met hemzelf, familieleden, archiefbeelden en foto’s.
Nicky groeide op in een welgesteld diplomatengezin in het
Zuiden van Europa. Omdat zijn vader regelmatig van standplaats verkaste, leerde
Nicky ook Duitsland en Marokko kennen. Op zijn dertiende ging het gezin naar de
Verenigde Staten. Nicky was een keurig opgevoede zoon die altijd een zakdoek in
zijn broekzak droeg, zegt zijn stiefbroer Alexander. Omdat hij de Amerikaanse
cultuur niet kende, ging hij fotograferen. Dat bracht hem geluk. Hij bewonderde
fotograaf Penn en vroeg op zijn vijftiende aan zijn oma om een ontmoeting met
hem te regelen, hetgeen gebeurde. In zijn adolescentie racete hij in een
sportwagen over de Champs Elysees, een dandy waar alle vrouwen verliefd op
werden, zegt Alexander. Tijdens een reis naar Californië hoorde hij over
mediteren en was meteen verkocht.
Hij weet zelf niet meer waarom hij een spiritueel pad
volgde, maar daarbij speelde zijn behoefte om voorbij te gaan aan materiële
genoegens zeker een rol. Hij schoor zijn haren af hetgeen in de jaren zeventig
helemaal niet zo gewoon was als nu, met het doel om zijn identiteit kwijt te
raken terwijl men daar tegenwoordig juist een identiteit mee aanmeet en zocht
contact met Khongla Rato Rinpoche, een voormalige Tibetaanse monnik die in New
Jersey woonde. Het contact liep uit op een vriendschap die een leven lang zou
standhouden. Nicky hield van de leerlingenrol, zoals eerder met Penn. Khnongla
was degene die ooit het eindexamendebat organiseerde waarbij de Dalai Lama zijn
graad kreeg, een gelukkige gebeurtenis volgens de laatste om nooit te vergeten.
Toen eind jaren zeventig zijn camera’s gestolen werden, gaf Nicholas het
fotograferen op. Hij vroeg zich toch al af of die activiteit heilzaam was. Het
geld van de verzekering gebruikte hij om lessen bij Khongla te volgen.
In 1980 ondersteunde hij zijn moeder die naar Montreal ging
om zich te laten behandelen tegen kanker. Het idee dat ze zou sterven, maakte dat
Nicholas de dag wilde plukken door monnik te worden, al was hij dol op vrouwen.
De Dalai Lama raadde hem aan naar het Rato klooster in Noord India te gaan,
waar twaalf monniken leefden, maar dat groter werd door gevluchte monniken uit
Tibet. Nicholas bracht daar dertien jaar van studie door, onderbroken door bezoeken
aan zijn stervende moeder in Washington en zijn leraar in New Jersey. Zijn
camera hield hij in zijn koffer, maar hij werd na tien jaar door een gaste overgehaald
om weer te gaan fotograferen. Voor hem was dat nog steeds een verslaving
waarvan hij niet wist of hij zich eraan moest overgeven.
De foto’s kwamen goed van pas toen het klooster in 2008 moest
worden uitgebreid met een tempel. Ze werden in het Westen geëxposeerd en goed
verkocht. De Dalai Lama zegende de tempel in en benoemde hem later als abt, een
uniek feit voor een westerling. De bedoeling daar achter was dat Nicholas een brug
zou slaan tussen het Westen en het Tibetaans boeddhisme. Ook als abt maakt Nicholas
nog steeds foto’s, zegt Alexander.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten