Pedofiel in de gevangenis vrijer dan daarbuiten
In de week dat de roman Een
honger van Jamal Ouaricachi, dat over de problemen van een pedofiel gaat, alle
aandacht krijgt, praat Wim Brands met forensisch psychologe Inge Schilperoord over
haar werk in het Pieter Baan centrum en haar goed ontvangen debuutroman die eveneens
een pedofiele man als hoofdpersoon heeft.
Brands is buitengewoon geïnteresseerd in de gesprekken die
Schilperoord in de genoemde observatiekliniek en elders voert. Wie stelt de
toerekeningsvatbaarheid vast? Hoe zou zij hem benaderen als hij een huis in de
fik had gestoken, gearresteerd was en bij haar terecht kwam?
Schilperoord heeft geen standaardmethode. Tijdens de gesprekken
met een cliënt, consulten geheten, die een of twee keer per week worden gehouden
en afhankelijk van de ernst alleen door een psycholoog, samen met een psychiater
of in het Pieter Baancentrum worden gevoerd, kijkt ze naar de achtergronden. Is
er sprake van recidive of is het de eerste keer dat een delict is gepleegd? En
vanuit welke motieven?
Brands lijkt tevreden en wil graag weten met welke
stoornissen zij te maken krijgt.
Volgens Schilperoord kan dit van alles zijn. Het meest
voorkomend zijn narcistische persoonlijkheidsstoornissen en psychiatrische
beelden als psychose en autisme, maar daarnaast ziet ze ook verslavingen en
andere stoornissen.
Brands gaat verder over de pedofiele man die model stond
voor de hoofdpersoon in Muilhond.
Schilperoord zegt dat haar romanpersonage een andere is dan
de TBS -er die zij onderzocht. Bij deze laatste persoon was sprake van
onenigheid tussen kliniek en klinisch psychologen van buiten waarop de man naar
het Pieter Baan centrum werd gestuurd voor een second opinion. Schilperoord onderzocht
de man en adviseerde een verdere behandeling in plaats van opsluiting voor
langere tijd, de zogenaamde longstay. De man, die worstelde met zichzelf en erg
eenzaam was, fascineerde haar.
Brands is zo geboeid door de longstay dat ik me afvroeg wat
hij op zijn kerfstok heeft.
Schilperoord stelt hem gerust dat dit zelden aan de orde komt
bij een eerste delict. Dit soort plegers is, anders dan recidivisten, vaak nog vatbaar
en geschikt voor behandeling.
Brands vraagt zich af of Schilperoord door haar onderzoeken
een somber beeld heeft over de mensheid, maar dit blijkt niet het geval. Ze is
soms aangenaam verrast over verbeteringen die mogelijk zijn. De hoofdpersoon in
haar boek, Jonathan, wordt in hoger beroep vrijgesproken maar zakt daarna terug.
Hij woont bij zijn moeder in een vissersdorp, houdt van de natuur, heeft ook
een zorgzame kant, maar weet geen uitweg voor zijn driften.
Brands brengt zijn gruwelijke eenzaamheid naar voren.
Schilperoord zegt dat die langzaam groter werd door het
wegvallen van contacten op zijn werk. Zij heeft de omgeving bewust weggesneden
om de pijn van de man, die na zijn verblijf in een cel nog meer gevangen zit in
zichzelf, des te sterker naar voren te laten komen.
Brands vraagt naar haar sympathie voor de man.
Schilperoord zegt dat die groeide naarmate ze dichterbij
zijn belevingswereld kwam. Ze begreep hoe lastig het voor hem was om geen
uitweg te kennen. Braaf deed hij die opdrachten uit een werkboek die hem door
een psycholoog aangeraden waren, ook al boden die weinig soelaas.
Brands vraagt of de beperktheid ook voor haar werk geldt.
Schilperoord beaamt dat er altijd een grens is, maar dat de
man zonder therapeutische hulp wel een erg grote kloof met de wereld ervaart.
Brands wil weten of er redding zou kunnen zijn voor zo’n
man.
Wellicht in een andere situatie, antwoordt Schilperoord.
Brands houdt aan en wil weten hoe Schilperoord een gesprek
zou beginnen als hij Jonathan was.
Schilperoord ontwijkt de vraag handig, begint over de
sociale onhandigheid van de man en zou daarom inspelen op zijn hobby’s en vandaar
uit meer richting zijn problemen gaan.
Brands eindigt met een opmerking van een collega van haar die
zich na lezing van de roman afvroeg welke stoornis de man heeft.
Schilperoord zegt dat de collega met een typische
psychologenblik kijkt en dat zij daar tijdens het schrijven helemaal niet mee
bezig was.
Nu maar hopen dat Brands de volgende week nog op de
televisie verschijnt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten