Door goed te kijken ziet men dieper in het leven
Hoofdpersonen kunnen in romans allerlei vormen aannemen,
maar dat ze ook als plein kunnen voorkomen was nieuw voor me. In de tiende
roman Roosevelt van Gie Bogaert gaat het
om het Rooseveltplaats in Antwerpen, dat de toestand om hem heen in de persoon
van Franklin oplettend in de gaten houdt. Op de warme dag die vooruitloopt op een
voetbalwedstrijd tussen de Rode Duivels en het Nederlands elftal, maken we
kennis met een tiental andere personen, die Franklin vaak al waargenomen heeft.
Ze zijn allen minder gezegend door het leven en voor sommigen van hen
waarschuwt Franklin ons zelfs alvast.
Hij doelt daarbij in het bijzonder op Barry, die in de steek
gelaten is door zijn vrouw en in hotel Terminus is ingetrokken met een geweer
in een tas om daarmee wraak te nemen op acht willekeurige passanten, maar dat
is pas op het eind. De dag begint om half zeven met de tramritten door bestuurders,
waaronder de snoepzuchtige, eenzame Remy. Carla is een van de tramcontroleurs die
moet berichten hoeveel personen in de verschillende wagons stappen. Zij is,
buiten Franklin, de eerste persoon die aan het woord komt, zoals te lezen is op
de site van Athenaeum. Haar taak valt haar zo zwaar dat ze maar wat invult op
haar formulier, al haalt ze daarmee de ontstemming van haar meerdere op de hals.
Daarbij wordt ze ook nog door een trambestuurder onteerd. Ze heeft veel moeite
om zich het nummer van haar fietsslot te herinneren. Later horen we van de
alleswetende Franklin, dat het nummer dat ze in haar hoofd heeft niet klopt. Ook
dat nog.
Ook treurig is het lot van Janine, de toiletjuffrouw van
hotel Terminus. Ze zit maar de hele dag onder de grond, maar dat is beter dan
thuis, want daar moet ze nog steeds boeten voor een misstap die ze in het begin
van haar huwelijk met haar man Leo beging. Boven haar heeft Helge de nacht van
haar leven met een oude jeugdliefde doorgebracht terwijl haar man op zakenreis
is. Het is een van de weinige kortdurende pleziertjes in de roman want verder
laat Bogaert vooral treurige personen in de gedaanten van een Iraanse ober , een
manke dakloze Felix of een Pools hoertje dat in plaats van naar school te gaan
op het plein rondloopt om mannen aan hun gerief te helpen, waaronder Barry. al
komt ze er bij hem niet zonder kleerscheuren af, waarna ze ervoor past om ook
nog Felix te plezieren, die net wat geld heeft gekregen door zijn medewerking
aan berovingen van passagiers in een tram.
Op onnadrukkelijke manier zijn de mensen op het plein met
elkaar verbonden en dat maakt het lezen tot een plezierige puzzel. De
toiletjuffrouw ontdekt een dode kraai in het keldergat dat erin geschoven is
door de Iraanse kelner, die treurt over zijn zusje die uitgehuwelijkt werd maar
daarbij de dood vond, waarop haar echtgenoot ook nog de bruidsschat van zijn
vader terugeiste. Een zwijgzame collega van Remy heeft ooit een ongeluk gekregen
waardoor een de dakloze Felix een been kwijt raakte.
In Roosevelt wordt
veel geobserveerd, zeker door Franklin maar ook door de anderen waardoor we het
gerinkel van de trams op de Rooseveltplaats bijna kunnen horen. Franklin houdt
het overzicht. Hij gaat zelfs zover dat hij trambestuurder Remy opnieuw zijn
gedachten over een leuk meisje dat op het perron staat laat formuleren, de
tweede keer zonder omhaal over zijn seksuele motieven. Het leven blijkt geen
lolletje in de grootstad als we kijken zoals de anonieme schrijver die ook
ergens een plekje heeft gevonden op het plein, waar hij af en toe door anderen,
waaronder Helge, wordt opgemerkt. De samenhang biedt de motivatie om verder te
lezen, al blijft een gehoopte climax uit, op de shooting van Barry na dan.
Bijzonder is de lange tekst die over de bovenkant van de roman
loopt. Af en toe is er in de gewone tekst een verwijzing naar de persoon die de woorden
met krijt op de grond schrijft. Grappig is dat een deel ervan ontbreekt omdat
het om zes uur stortregent. De inhoud gaat over drie mannen die met de
fonetische voorletters worden aangeduid en die allen de liefde van een
beeldschoon meisje proberen te winnen maar daarin falen. Het tekent de roman dat
het leven op allerlei niveaus een weinig positief einde kent, al zet de schrijver
de constructie tenslotte zelf ook weer op losse schroeven. Wat blijft is de
noodzaak om goed om ons heen te kijken, zoals Fran, de jongste persoon met een
niet al te gelukkige relatie met een Nederlandse literatuurdocent, op haar
tekenopleiding leert. Aandacht voorkomt dat we door ons drukke heen en
weer bewegen het leven zelf vergeten waar te nemen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten