Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 14 september 2016

Recensie: Kwellende liefde (2016), Elena Ferrante


Behoefte aan verdubbeling met de moeder leidde tot een gekweld bestaan

Kwellende liefde is een compacte, bloedstollende roman over de verhouding tussen een moeder en een dochter. Na de verdrinking van moeder Amalia in zee, gaat dochter Delia op zoek naar de redenen hiervan. Ze komt al gauw uit bij gebeurtenissen uit haar verleden. Door haar behoefte aan nabijheid met haar moeder die haar niet vergund was, ging ze haar imiteren. De roman, waarmee Ferrante in 1992 debuteerde, leest als een misdaadverhaal, maar dan van superieure psychologische kwaliteit.

Kwellende liefde begint met de verdwijning van de moeder nadat ze bij Delia in Napels op bezoek is geweest, dat al nooit gemakkelijk verliep. Amalia komt niet aan in haar woonplaats Rome en wordt pas twee dagen later gevonden in een kustplaats waar het gezin, zonder de vader die toen al vroeger de vakanties doorbracht. Ze droeg alleen een dure beha en er waren geen sporen van geweld. Delia identificeert haar moeder en gaat naar Rome om poolshoogte te nemen. Ze loopt rond in haar appartement, vindt een duur herenoverhemd in de was, spreekt met een afstandelijke buurvrouw, die vertelt over een knappe heer die haar moeder bezocht en zelf gaat ze met de lift naar de zolderverdieping waar ze vroeger wel eens zat om tot zichzelf te komen, deze dochter die zo gekweld werd door de onbezonnen wijze waarop haar moeder haar leven leidde,

Het onderzoek van Delia gaat verder als ze van een man de koffer en een tasje van haar moeder krijgt. In ruil moet zij een zak met vieze was van haar moeder geven. Ze gaat in op het voorstel en loopt met de bezittingen van haar moeder die in de koffer zaten naar een damesmodewinkel waar haar moeder, die zelf naaister was, haar kleren kocht. Ooit hing daar een schilderij die door haar vader vervaardigd was. Ze wil weten of het personeel haar moeder kent, maar dat blijkt niet het geval. De eigenaar van de winkel zet haar zonder pardon de zaak uit. De man blijkt later Antonio te zijn, een jeugdvriendje van haar en de zoon van Caserta, die vroeger werk verschafte aan haar vader en tegelijk een verhouding met haar moeder begon die tot een echtscheiding leidde, waar Delia ook nog een aandeel in had. Ze speelde vaak met Antonio in de kelder van de bakkerij van diens grootvader en probeerde haar moeder op seksueel gebied te imiteren, maar lichtte haar vader in toen bleek dat de grootvader van Antonio ook wel zin in een spelletje met haar had.

Op subtiele wijze brengt Ferrante de complexe relatie tussen moeder en dochter vanuit het gezichtspunt van Delia in beeld. Het wordt duidelijk hoe sterk de haat liefde verhouding is tussen de twee, die ieder hun eigen behoeften hadden: Amalia om onder de plak van haar man uit te komen, Delia om dichter bij haar moeder te komen. De behoefte aan liefde lijkt op communicerende vaten, waarbij de toename van de liefde in het ene vat een afname in het andere vat betekent en omgekeerd. De conclusie die Delia in de lift terug naar beneden vanaf de zolderetage in het huis van haar moeder trekt is een wanhopige:
Ik had het altijd al geweten. Er was een grens die ik niet kon overschrijden als ik aan Amalia dacht. Misschien was ik naar boven gekomen om die toch te kunnen overschrijden.’ 
Mensen zijn nu eenmaal gebonden aan hun eigen lichaam en kunnen niet zomaar in de huid van de ander stappen.

Delia probeert het op het eind nog eens als ze opnieuw de kelder opzoekt van de bakkerij waarin zij en Antonio en haar moeder en Caserta hun seksuele spelletjes speelden. Ze ontdekt daar het mantelpakje dat haar moeder droeg toen ze de laatste keer bij haar was en dat door Caserta is neergezet als een fetisj. Delia stapt erin om heel dicht bij haar moeder te komen, een behoefte die zij eerst lijkt te moeten vervullen voordat ze aan zichzelf kan toekomen. Deze kwellende zaak met botsende ervaringen wordt zeer overtuigend in een prachtige stijl en met mooie beelden aan de lezer gepresenteerd. Kwellende liefde, die in een nieuw jasje werd gestoken door vertaalster Manon Smits, is een mooie opstap naar de vier Napolitaanse romans over de jeugd van Ferrante, die het niet nodig vindt om zichzelf bekend te maken. Daarvoor in de plaats beeldt ze zichzelf uit en dat is meer dan welk interview dan ook ons kan geven. 


  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten