Behoefte aan verdubbeling met de moeder leidde tot een
gekweld bestaan
Kwellende liefde
is een compacte, bloedstollende roman over de verhouding tussen een moeder en
een dochter. Na de verdrinking van moeder Amalia in zee, gaat dochter Delia op
zoek naar de redenen hiervan. Ze komt al gauw uit bij gebeurtenissen uit haar
verleden. Door haar behoefte aan nabijheid met haar moeder die haar niet
vergund was, ging ze haar imiteren. De roman, waarmee Ferrante in 1992 debuteerde, leest als een misdaadverhaal, maar
dan van superieure psychologische kwaliteit.
Kwellende liefde
begint met de verdwijning van de moeder nadat ze bij Delia in Napels op bezoek is
geweest, dat al nooit gemakkelijk verliep. Amalia komt niet aan in haar
woonplaats Rome en wordt pas twee dagen later gevonden in een kustplaats waar
het gezin, zonder de vader die toen al vroeger de vakanties doorbracht. Ze
droeg alleen een dure beha en er waren geen sporen van geweld. Delia
identificeert haar moeder en gaat naar Rome om poolshoogte te nemen. Ze loopt
rond in haar appartement, vindt een duur herenoverhemd in de was, spreekt met een
afstandelijke buurvrouw, die vertelt over een knappe heer die haar moeder
bezocht en zelf gaat ze met de lift naar de zolderverdieping waar ze vroeger wel
eens zat om tot zichzelf te komen, deze dochter die zo gekweld werd door de
onbezonnen wijze waarop haar moeder haar leven leidde,
Het onderzoek van Delia gaat verder als ze van een man de
koffer en een tasje van haar moeder krijgt. In ruil moet zij een zak met vieze was
van haar moeder geven. Ze gaat in op het voorstel en loopt met de bezittingen van
haar moeder die in de koffer zaten naar een damesmodewinkel waar haar moeder,
die zelf naaister was, haar kleren kocht. Ooit hing daar een schilderij die door
haar vader vervaardigd was. Ze wil weten of het personeel haar moeder kent,
maar dat blijkt niet het geval. De eigenaar van de winkel zet haar zonder
pardon de zaak uit. De man blijkt later Antonio te zijn, een jeugdvriendje van
haar en de zoon van Caserta, die vroeger werk verschafte aan haar vader en
tegelijk een verhouding met haar moeder begon die tot een echtscheiding leidde,
waar Delia ook nog een aandeel in had. Ze speelde vaak met Antonio in de kelder
van de bakkerij van diens grootvader en probeerde haar moeder op seksueel
gebied te imiteren, maar lichtte haar vader in toen bleek dat de grootvader van
Antonio ook wel zin in een spelletje met haar had.
Op subtiele wijze brengt Ferrante de complexe relatie tussen
moeder en dochter vanuit het gezichtspunt van Delia in beeld. Het wordt
duidelijk hoe sterk de haat liefde verhouding is tussen de twee, die ieder hun
eigen behoeften hadden: Amalia om onder de plak van haar man uit te komen,
Delia om dichter bij haar moeder te komen. De behoefte aan liefde lijkt op
communicerende vaten, waarbij de toename van de liefde in het ene vat een
afname in het andere vat betekent en omgekeerd. De conclusie die Delia in de
lift terug naar beneden vanaf de zolderetage in het huis van haar moeder trekt
is een wanhopige:
‘Ik had het altijd al
geweten. Er was een grens die ik niet kon overschrijden als ik aan Amalia
dacht. Misschien was ik naar boven gekomen om die toch te kunnen overschrijden.’
Mensen zijn nu eenmaal gebonden aan hun eigen lichaam en
kunnen niet zomaar in de huid van de ander stappen.
Delia probeert het op het eind nog eens als ze opnieuw de
kelder opzoekt van de bakkerij waarin zij en Antonio en haar moeder en Caserta
hun seksuele spelletjes speelden. Ze ontdekt daar het mantelpakje dat haar moeder
droeg toen ze de laatste keer bij haar was en dat door Caserta is neergezet als
een fetisj. Delia stapt erin om heel dicht bij haar moeder te komen, een
behoefte die zij eerst lijkt te moeten vervullen voordat ze aan zichzelf kan toekomen.
Deze kwellende zaak met botsende ervaringen wordt zeer overtuigend in een
prachtige stijl en met mooie beelden aan de lezer gepresenteerd. Kwellende
liefde, die in een nieuw jasje werd gestoken door vertaalster Manon Smits, is een mooie opstap naar de vier Napolitaanse romans over de jeugd van
Ferrante, die het niet nodig vindt om zichzelf bekend te maken. Daarvoor in de
plaats beeldt ze zichzelf uit en dat is meer dan welk interview dan ook ons kan
geven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten