Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 8 september 2016

Recensie: Het testament van Maria (2013), Colm Toibin


Menselijke kant belangrijker dan de goddelijke

Het testament van Maria is een bewerking van het Engelse toneelstuk Testament dat oorspronkelijk in oktober 2011 het licht zag onder de regie van Garry Hynes. In een monoloog beschrijft Maria, de moeder van Jezus, haar gevoelens over de kruisdood van haar zoon. Hoewel die door zijn volgingen wordt geprezen en als een vernieuwing van de wereld wordt gezien, heeft Maria daar moeite mee. Ze wil daarom niet meewerken aan een persoonsverheerlijking.

Toibin begint zijn novelle in het huisje in Efeze waarin de oude Maria beschermt dan wel bewaakt wordt door twee personen, waaronder een volgeling van haar zoon, die graag het goddelijke verhaal uit haar mond wil optekenen. Maria weigert en geeft haar eigen visie op de noodlottige gebeurtenissen die haar eerder in haar leven overkwamen. Daarmee volgt de klassieke vertelling van het bekende bijbelse verhaal over de kruisdood, maar ditmaal vanuit het perspectief van de aardse moeder die zich verzet tegen de canonisering van de geschiedenis Ze vindt steun bij Artemis, die behalve godin van de jacht ook die voor de zwangere vrouw is. Maria wordt door haar beeld in de tempel opgebeurd:

En het volgende dat ik me herinner is dat ik me omdraaide en het beeld van Artemis voor het eerst zag: in het ene moment dat ik ernaar keek, straalde het beeld aanvaarding en vrijgevigheid uit, vruchtbaarheid en genade, en misschien schoonheid, zelfs schoonheid.’

Daarop volgt een reflectie van de moeder op haar gezin en het gelukkige gezinsleven, dat niet lang mocht duren. In een wat gewone stijl vertelt Toibin over de vriendschap van Maria met Mirjam en met Maria en Marta uit Kana, zussen van Lazarus die door Jezus uit de dood werd opgewekt. Marcus gaat naar Narazet en waarschuwt Maria dat dit niet zonder gevolgen kan blijven. Hij roept haar op om naar Kana te gaan. Daar speelt zich het verhaal af over wonderlijke verandering van water in wijn op een druk bezochte bruiloft . Maria zit naast Jezus en probeerde contact met hem te maken maar voelt dat hij ver weg is. Haar plan om hem daar weg te halen moet daardoor wel mislukken. In plaats daarvan trekt Jezus in zijn eentje de bergen in.

Op aanwijzing van Marcus trekt Maria met haar naamgenote naar Jerusalem. De laatste Maria is hoopvoller gestemd over de verandering van de wereld dan de moeder zelf. Ze is getuige van een tafereel zoals dat later in de geschiedenis nog vaak herhaald wordt: een onschuldige wordt geslachtofferd om tegemoet te komen aan de wraakgevoelens van het volk. Terwijl Jezus aan het kruis hangt, het uitschreeuwt van de pijn en andere kruizen om hem heen omvallen, raadt Marcus aan de vrouwen te vertrekken om te voorkomen dat zij ook het slachtoffer worden van wraak. De zus van Lazarus gaat terug naar Kana en de moeder van Jezus neemt een boot naar Efeze om daar te sterven, waarmee we rond zijn.

Pas aan het eind van het verhaal ervaarde ik meer emotie in het verhaal. De lyriek die ons op de omslag door The Guardian beloofd is, doet zich pas echt voelen als de praktisch ingestelde, maar liefdevolle Maria droomt dat zij haar zoon bij een waterput ziet. Later ziet ze ook beelden van een oude man, een jongeman en een kind die verwijzen naar de dood, die haar nabij is. Helaas heeft ze nooit veel waardering gekregen voor de goddelijkheid die aan Jezus werd toegeschreven. Voor haar bleef hij gewoon haar zoon. Gelukkig was er de troost van Artemis.

Het boekje is uitgegeven in een cahiervorm met een lintje erin dat mooi past bij het bijbelse en wellicht ook verwijst naar de Schrift. Net als De meester (2005) werd ook Het testament van Maria vertaald door Anneke Bok.

Hier mijn bespreking van De meester.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten