Kanshebber voor de ANV Debutantenprijs 2016

Muidhond steekt met kop en schouders boven andere romans uit

Voor me ligt het beoordelingsformulier van de ANV Debutantenprijs waarop ieder die dat wil zijn oordeel kan geven over de drie genomineerde boeken die meedingen naar de Debutantenprijs 2016, die komende zondag wordt uitgereikt. Net zoals vorig jaar moet men kiezen uit het cijfer 6, 7 of 8 en die mogen maar eenmaal voorkomen.  Daarmee stelt men de lezer dit keer voor een probleem, alleen niet wat betreft de te vergeven 8 die ook wel een 9 mocht zijn.  

Het is immers niet moeilijk om Muidhond van Inge Schilperoord als de grootste kanshebber van de ANV Debutantenprijs aan te merken, want de twee andere genomineerde romans, Een kleine moeite van Hugo Blom en De koning komt van Mohammed Benzakour blijven daar ver bij achter. De psychologische wereld die Schilperoord schetst rond pedofiel Jonathan die voorlopig in vrijheid is gesteld maar de verlokking die zijn buurmeisje Elke nauwelijks kan weerstaan, is heel wat sterker dan die rond de ontwortelde Samuel in Een kleine moeite van Hugo Blom of van de Marokkaan Moedbi die in de roman De koning komt van Mohammed Benzakour in de Rif op vrouwenjacht is. De avonturen van de laatste twee hoofdpersonen grijpen niet naar de strot zoals de broeierige ontmoetingen tussen Jonathan en Elke doen. In mijn bespreking van Muidhond probeerde ik daar iets van weer te geven. ‘Hij keek toe hoe ze at, keek naar iedere beweging die ze maakte. (…) Gespannen volgde hij de ademhaling onder haar shirt. Zo dichtbij was ze nog nooit geweest. Zijn hart bonkte in zijn borst. Haar oor was ook heel vlakbij.’

Moeilijker is het om de kwaliteit van Een kleine moeite en De koning komt met elkaar te vergelijken, te meer omdat ze beide stilistisch niet echt bijzonder zijn. Een kleine moeite noemde ik nogal gemanierd tot opgefokt geschreven en de stijl van De koning komt varieert van gewoontjes tot sentimenteel.

Beide schrijvers hebben al de nodige ervaring opgedaan,  Blom bij de VPRO en Benzakour is al langer actief op het literair gebied. In Een kleine moeite krijgen we een wat beeld voorgeschoteld van het leven van Samuel, dat op twaalfjarige leeftijd begint en die langzamerhand onder de stolp van zijn afgestompte gevoelens uitkomt, in De koning komt is sprake van een veel kortere tijdsspanne, namelijk een zoektocht van enkele maanden van Moedbi naar een lieve Berberse die voor het kroost van de hoofdpersoon moet gaan zorgen en de pater familias veel liefde zal geven. In beide romans is de noodzakelijkheid, die juist aan Muidhond een grote spanning geeft, ver te zoeken.  De zoektocht van Moedbi naar een geschikte kandidaat wordt onderbroken door bedenkt dialogen met een pratende ezel en mijmeringen over de vrijheid van Robinson Crusoe op zijn onbewoonde eiland, maar die kunnen de leegte niet vullen. Ik geef Een kleine moeite een puntje meer, omdat er meer variatie in de belevenissen van Samuel zit, waardoor de meerstemmigheid in roman groter is, al is dat natuurlijk op zich geen afdoende argument.

Overigens besef ik dat de waarde van mijn prognose gering is, want vorig jaar won het meer traditionele boek van Jaap Robben het van een gedurfd experiment van Nina Weijers. Het is jammer dat de vakjury dit jaar geen andere (betere, spannender) keuze heeft gemaakt, om over mijn wens om vijf boeken te nomineren nog maar te zwijgen.

Hier mijn oordeel over de kanshebbers voor de Debutantenprijs van 2015, hier mijn bespreking van Muidhond, hier die van Een kleine moeite, hier die van De koning komt.