Recensie: Vele hemels boven de zevende (2013), Griet op de Beeck

Het zwijgen ter wille van de lieve vrede aan de kaak gesteld

Het debuut Vele hemels boven de zevende van de vroegere dramaturge en journaliste Griet op de Beeck gaat over een Vlaamse familie waarin de verhoudingen, zoals in zoveel families, niet best zijn. We horen daarover op een bijzondere manier. De verschillende familieleden vertellen om de beurt een stukje van hun eigen beleving in een direct Vlaams gegoten dat aangenaam leest.

De hoofdpersoon is de 36-jarige Eva, werkzaam als sociaal werkster in een gevangenis, waarbij ze erg gesteld is op de zwarte Henry uit Congo. Ze is door haar communicatieve vaardigheden de spin in het familieweb, maar zelf is ze niet gelukkig: noch met haar dikke lijf en evenmin in de liefde. Haar zus Elsie heeft met een goede baan, twee kinderen en geen beroerde man, een medisch specialist, de schaapjes op het droge, maar voelt meer voor de gehuwde kunstschilder Casper. Eva adviseert haar zus voor de liefde te gaan, maar Elsie aarzelt lang over haar toekomst.

Eva treft het niet in periode waarin het boek speelt. Intieme relaties mislukken, zoals met basgitarist Roel, voor wie Eva tevergeefs naar Parijs reist. De troosteloosheid alleen in een hotelkamer is schrijnend. Een ander blijkt vooral uit op sadistische spelletjes. Een dieet lukt ook niet. Daarnaast wordt ze door de gevangenisdirectie terecht gewezen als zou ze een te nauwe band met Henri onderhouden. Langzaam aan leren we door haar bezoek aan een shrink iets kennen van het verleden van Eva.  

De intrige wordt meebepaald door een ongeluk dat haar vader Jos ooit onder invloed van alcohol veroorzaakte, waarbij neefje Victor, zoon van zijn broer, gehandicapt raakte. Jos heeft dit nooit kunnen verwerken, is verder gevlucht in de alcohol en heeft daarmee een schaduw over de familie gelegd, die na de dood van zijn broer weer in het volle licht komt. De spanning in de familie komt duidelijk tot uiting tijdens een etentje ter gelegenheid van de vijfenzeventigste verjaardag van de vrouw van Jos, waarbij met moeite de huiselijke vrede bewaard blijft.

Daarnaast speelt het verhaal van Lou, de twaalfjarige dochter van Elsie die geplaagd wordt op de middelbare school en veel steun krijgt van haar tante Eva, wiens grootste kwaliteit naar eigen zeggen haar liefheid is. Lou valt op door de lijstjes die ze overal van maakt.

Het werken met afzonderlijke stemmen in de elf delen is voor een dramaturge wellicht gemakkelijker dan het schrijven van een doorlopende tekst, maar heeft ook veel kracht. Een nadeel is dat de korte hoofdstukken na verloop van tijd de spanningsboog aantasten, maar naarmate het eind in zicht komt, neemt de spanning weer toe. Het moet gezegd dat Op de Beeck knap de verschillende touwtjes in handen houdt. De oneliners en de uitdrukkingen die ze ertussendoor werpt, zijn smakelijke brokjes voor de lezer.

Fraai is de stem van de 71-jarige Jos, die als enige zijn gedachten regelmatig afbreekt, zoals past bij iemand met een zwaar trauma. Na een emotioneel bezoek van Eva waarvan hij zich niet veel herinnert, zegt hij: ‘Ik herinner mij dat ik niet gevraagd heb waarom ze huilde. Dat ik een heel betoog heb afgestoken. Over de leegte van het leven, en de onmogelijkheid van echte liefde, en het gore perspectief van de gewisse dood.’   

Vele hemels boven de zevende, dat in de titel verwijst naar het genot van een eerste liefdeskus, stelt de manier aan de kaart waarop wij met elkaar omgaan, onze neiging in de familie de lieve vrede te bewaren en daardoor weg te zakken in een moeras van afgestompheid met trieste gevolgen van dien. Deze boodschap brengt Op de Beeck zeer geslaagd over.

Hier de site van Griet op de Beeck.