Novice twijfelt tussen een geestelijk of werelds leven
Een goede film hoeft niet spectaculair te zijn. Het is de
kracht van de eenvoud die een film boven anderen doet uitstijgen. Ida van Pawel
Pawlikowski is zo’n film. Hoofdpersoon Ida groeit op in een katholiek klooster
en hoort later van haar tante Wanda dat ze joods is. Ze gaan samen op zoek naar
haar familie. Tijdens die zoektocht begint Ida te twijfelen aan haar keuze voor
een geestelijk leven.
Ida is gemaakt in
zwart wit dat goed bij de tijd past waarin de film speelt, Polen 1962, nog
midden in een tijd van communisme. De details zijn veelzeggend. De film begint met
enkele novicen, waaronder Ida die de naam Anna heeft gekregen, die samen een
Heilig Hart beeld op zijn sokkel in de sneeuw zetten. Niet veel later stuurt de
overste haar naar haar tante Wanda, een zwaar drinkende rechter, die in de
stalinistische tijd hardvochtig tegen tegenstanders van het regime optrad (zie poster).
Wanda vertelt haar dat ze Ida Lebenstein heet en een joodse is. Ze toont haar
een foto met haar moeder Roza die Ida als baby op haar arm heeft.
Ida wil graag naar het ouderlijk huis, ergens in een dorp op
het platteland en tante besluit met de auto mee te gaan. Daar ondervraagt tante
Feliks, die in het huis woont. Ze doet dit op een manier zoals ze vroeger deed,
maar komt niet te weten waar haar zus, man en haar zoon die daar ook was,
gebleven zijn. Daarvoor moeten ze naar Szymon, de vader van Feliks die echter
in het ziekenhuis ligt. Volgens een buurvrouw komt hij weer spoedig thuis.
De tante en haar nicht hebben inmiddels al een nacht
doorgebracht in een hotel in de plaats waar Szymon woont. Daar wordt een feest
gegeven waarbij ook een band speelt. De jonge saxofonist Lis kennen ze al omdat
ze die een lift hebben gegeven. Het ziet er naar uit dat deze jongen en Ida
samen iets krijgen, maar dat moment wordt uitgesteld. Tante gaat naar beneden
om te feesten terwijl Ida op hun hotelkamer blijft om in de bijbel te lezen. Als
tante na het feest wegzakt in haar roes, gaat Ida naar beneden en praat met Lis.
Omdat Szymon nog niet uit het ziekenhuis ontslagen is, gaan
de vrouwen naar hem toe. Szymon vertelt dat hij de familie Lebenstein in het
bos heeft ondergebracht, maar laat in het midden hoe ze om het leven zijn
gekomen. Feliks vertelt meer. Hij wil hen naar de graf brengen op voorwaarde
dat ze afzien van aanspraak op zijn huis. Hij graaft in het bos de schedel op
van de zoon van Wanda. De vrouwen gaan daarmee naar het familiekerkhof in
Lublin, waar ze de schedel begraven. Vervolgens gaat Ida terug naar het
klooster om haar geloften af te leggen.
Het zou een karig eind zijn als de film hiermee zou eindigen
en dat gebeurt gelukkig ook niet. Ida twijfelt sterk aan haar levensweg. Ze zegt
tegen het Heilig Hart beeld dat ze nog niet klaar is om in te treden in de orde.
Inmiddels springt de wanhopige Wanda uit haar raam. Ida neemt haar plaats in,
rookt en drinkt en oefent op schoenen met naaldhakken. Lis is op de begrafenis
van Wanda en legt het aan met Ida. Ze leert de wereldse liefde kennen en neemt
daarop een afgewogen besluit. Het koraal van Bach Ich ruf zu dir Herr Jesu Christ sluit mooi hierbij aan.
De scènes zijn mooi gekozen, worden soms afgekapt, omdat de
kijker ze zelf kan invullen.
De ogen van Agatha Trzebuchowska, die Ida speelt, zijn
onweerstaanbaar, vond ook Wanda. Lis sloeg de spijker op zijn kop toen hij zei
dat Ida niet besefte welk effect haar uitstraling had.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten