Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 17 januari 2015

Esther forever (2007), documentaire van Richard Olivier



Bijzonder portret van een excentrieke vrouw uit Vilvoorde

Tussen 1990 en 2002 maakte Rik Felderhof het programma De stoel, waarin hij mensen aan het woord liet die zich onderscheidden van de grijze massa. Esther uit het Belgische Vilvoorde, de hoofdpersoon uit Esther forever, had daarin niet misstaan. Richard Olivier leerde haar en haar zus Elvire kennen toen hij bezig was met een documentaire over taxidermie. Hij ging met de camera bij Esther op bezoek hetgeen resulteerde in vele opnames gedurende zes jaren, waarin we het leven van de zussen van dichtbij meemaken.

Olivier toont om te beginnen een schilderijlijst waarin de zussen met al hun huisdieren samen voorkomen. Als hun honden of katten doodgaan, laten ze die opzetten. Ze hebben een kamer in hun huis waarin al die dode dieren een plaatsje hebben. Elvire woont overigens elders en komt met haar nieuwe auto vaak naar Esther toe. Later verhuizen de zussen hetgeen met veel gedoe en schuldgevoelens gepaard gaat.

Anders dan gedacht blijkt Esther een levensluchtige vrouw die niet bij de pakken neerzit, al heeft ze momenten van neerslachtigheid waarin ze het liefst een eind aan haar leven wil maken. Ze is heel wat communicatiever dan haar stugge zus Elvire. Ze toont foto’s en vertelt vrolijk over het café van haar moeder in Vilvoorde waar zij als jonge meid de show stal bij de mannelijke gasten. Daaronder waren in de oorlog ook Duitsers, die door de Belgen bedonderd werden. Ze tapdanste voor ze en dronk met hen mee op hun kosten. Zelf gaf ze de voorkeur aan Walen boven Vlamingen, omdat de eersten vrijgeviger en gezelliger waren. Een paar keer in haar leven liet ze zich door een man strikken, maar ze wil niet altijd biefstuk, zegt ze. Liefde is zacht praten en hard liegen. Graag maakt ze nog een dansje. Het liefst zou ze dat nog een met een ervaren danspartner doen. Als het aan haar gelegen had was ze bij het ballet gegaan, maar dat paste niet in de plannen van haar moeder. Wrang is dat ze door haar op de huid werd gezeten en daar nooit afstand van genomen heeft. Op haar vijfentwintigste wilde ze in het kanaal springen, maar schrok daar toch voor terug. Als een goede dochter legt ze kransen op de familiegraven en bezoekt die bijna dagelijks.

Esther is heel open. Ze vertelt Olivier dat ze vreest dat ze de papieren van haar aandelen is kwijtgeraakt, maar later bleken ze onder het tafellaken te liggen. Elvire is de reservesleutels van de auto kwijt, zegt Esther, omdat ze die heel goed opborg uit angst voor inbrekers, maar ze zelf niet meer kan vinden. De zussen zijn katholiek, maar met mate. Esther bekruist wel het witbrood voor ze het snijdt. Ze bezoeken het graf van hun ouders en hebben daarnaast zelf al een plaatsje gereserveerd. Hun namen staan al op de steen gebeiteld. Voor het slapen gaan kust Esther de portretten van de overleden familieleden en dieren.

Elvire krijgt zuurstof via een kapje vanwege hartproblemen. Ze is naar Lourdes geweest vanwege haar precaire gezondheid. Later blijkt dat ze kanker heeft en daarvoor behandeld wordt. Esther wijt het aan de koude kerken waarin Elvire om haar genezing bad. Olivier laat ons zeer nabij komen. Hij filmt Elvire op haar sterfbed in het huis van Esther, waar ze met een netje over haar kale hoofd naar de televisie kijkt. Ze wordt opgebaard met een rozenkrans tussen haar vingers in een kist die oogt op het zware dressoir van hun ouders. Esther slaapt twee nachten op de bank bij haar zus. Ze denkt dat zij de oorzaak van haar dood is, omdat ze Elvire tijdens de verhuizing een zware kast liet verplaatsen, waarna de kanker zich openbaarde. Ze vertelt tegen Olivier dat ze is afgezet door een charlatan die had gezegd dat hij Elvire kon beter maken. Daartoe zou ze nog naar Afrika moeten, maar dat ging Elvire te ver. 

Olivier stelt de vraag die door mijn hoofd speelde toen ik de dode Elvire in haar kist zag liggen. Zou ze haar zus niet willen opzetten? Esther schrikt niet van de vraag en zegt dat ze te weinig ruimte in haar huis heeft. Esther is nog op zoek naar nog zo’n kist als waarin Elvire lag, maar die is niet meer te krijgen. Ze gaat misschien een kist van Italiaans hout laten opslaan die ze ziek in de winkel van een uitvaartondernemer.

Vertederd is het slot als ze Poessie, haar zwarte kat, zelf wil opzetten omdat de man die de dieren voor haar opzette er geen zin meer in heeft. Ze gaat naar een winkel om een zwarte speelgoedkat uit te zoeken en de, door haar bewaarde poten, haren en oren van Poessie erop te naaien.

Esther forever is een bijzonder portret van een excentrieke en bewonderenswaardige vrouw, die niet kreeg wat ze van het leven verlangde, maar zich er zo goed mogelijk in schikte.

Hier de trailer.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten