Benali boekt Turks Fruit, NTR, 26 februari 2012

Op zoek naar Olga.

In een informatief programma van nog geen half uur diept de schrijver Abdelkader Benali achtergronden van boeken op. Dit tweede seizoen begint met een zoektocht naar Olga, de hoofdpersoon van Turks fruit die zo fantastisch sensueel werd gespeeld door Monique van der Ven. Zij heeft Olga in ieder geval nooit ontmoet, zegt ze. Maar welke Olga bedoelt ze?

De laatste is Carina, de echtgenote van Jan Wolkers, die op Texel woont en de Olivetti toont waarop haar man Turks fruit schreef. We zien Wolkers zegt in een vraaggesprek uit 1969 waarin hij achter die typemachine zit en vertelt over het verhaal dat een liefde betreft die naar de verdommenis gaat. Het is echt gebeurd, maar dat maakt volgens hem voor het verhaal niet uit.

Benali heeft de Olga opgespoord met wie Wolkers eind jaren vijftig een relatie had. Annemarie Nauta heet ze. Ze was 18 jaar jong en kwam uit Leeuwarden, toen ze door de 31 jarige schilder werd versierd en als model verkozen (zie foto). Hij nam haar mee naar zijn atelier. Daar woonde ze terwijl Maria, de eerste vrouw van Wolkers, een deur verder woonde. De samenwerking verliep goed omdat Maria altijd laat opstond en Annemarie en Jan vroeg werkten.

Wolkers vond haar het ideale model. Annemarie vond het vanzelfsprekend om voor hem te poseren. Ze mocht alleen niet zomaar het atelier uit. Wolkers was erg bezitterig en wilde niet dat ze contact had met andere mannen. Hij kon dan zelfs fysiek tekeergaan. Wolkers was in de rouw nadat zij, hoe kan het anders, bij hem wegliep.

Carina bevestigt dat Wolkers een obsessieve persoonlijkheid had met een destructieve kant.

Dat hij Olga in het boek laat doodgaan, kan worden uitgelegd als een wraakoefening.

Annemarie leest een fragment voor uit Turks fruit waarin staat dat hoofdpersoon Erik, als zij naar de wc ging, tekeningen maakte over alle mogelijke manieren waarop zij de liefde bedreven. Daarna volgt het bekende fragment waarin hoofdpersoon Erik zegt dat hij de stront van haar reet zou likken, zo gek was hij van haar. Annemarie was het er niet mee eens dat ze geportretteerd werd als een vrouw die geen kinderen wilde. Carina kan zich dat voorstellen.

Wolkers heeft ook nog een beeld van Annemarie gemaakt waarin ze gebukt staat, dat nog is onthuld door koningin Juliana. Wolkers vond het leuk een roos in haar kont te steken. We zien die scène terug in de film. Carina zegt dat Rutger Hauer veel te hard op de billen van Monique van der Ven sloeg. Het was altijd de bedoeling om zachte tikjes te geven waardoor het zitvlees wat ging trillen.

Onno Blom toont aan dat de grens tussen feit en fictie flinterdun is. Wolkers citeerde Nauta letterlijk in Turks fruit uit haar brieven en uit telefoongesprekken die hij in een later periode opnam zonder haar medeweten. Doodgaan is een manier om de ultieme geliefde te blijven, zegt Blom.

Dan is er nog een derde Olga. Ze heette Ida Sipora Schaake en was een melancholieke vrouw die fotografeerde en gedichten schreef. De foto’s van poppen zonder ogen inspireerden Wolkers ongetwijfeld tot de beschrijving van de pop waar de maden uit vandaan komen, zegt haar broer Frank. Ida kreeg een hersentumor en stierf op haar 28ste. Ze twijfelde anders dan in het boek over een operatie. Ze noemde het litteken op haar hoofd een dakraampje, een luikje of een deurtje. Een medestudent nam een pruik voor haar mee.     

Annemarie las het boek pas veel later. Benali noemt de verhouding hartverscheurend. Annemarie kijkt er anders tegenaan. Ze is slecht geworden in relaties, zegt ze. Ze kijkt terug op de relatie als iets dat haar overkwam, maar ze is trots dat ze iets heeft bijgedragen aan de culturele wereld.

Hier meer informatie over het programma.