Het leek een briljant idee van Mohammad Yunus: het micro
krediet, waarmee men kleine leningen aan arme mensen verschaft met het doel
zichzelf te kunnen bedruipen, maar in de laatste jaren is er toch de nodige
kritiek op gekomen, onder andere van Esther Duflo.
In 1999 werd in Bangladesh met het microkrediet werd
begonnen. Yunus legt uit dat een groot deel van de derde wereld in de informele
dienstensector werkzaam is, dat ondernemen geen bijzonder talent vereist maar
dat het in ieder van ons zit. Hij richtte de Grameen bank op om leningen te
verstrekken, vooral aan vrouwen omdat die het meest ondernemend zijn. Vaak
werden de leningen aan groepjes van vijf vrouwen uitgekeerd, om een vorm van
sociale controle te hebben. Een bedelende moeder van 35 jaar vertelt, met een
jong kind op de heup voor de camera dat ze geld wilde lenen om een gebakskraam
te kunnen beginnen.
Liefdadigheid, zegt Yunus, werkt niet om de armoede op te
lossen en is in strijd met de menselijke waardigheid. Een vrouw kocht een koe
en betaalde met de melkopbrengst de lening weer terug. Simpeler kan niet, zo
lijkt het. De Amerikaanse Citibank, de grootste bank van de V.S., was zeer
geïnteresseerd in het verschijnsel, wellicht omdat daarmee veel klanten
gewonnen konden worden.
Yunus kreeg in 2006 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn
initiatief (zie foto). Iedereen omarmde het idee, maar vijf jaar later klinkt er toch
kritiek.
Esther Duflo begint over een vrouw die met microkrediet een
kapsalon begon en er een hele keten van maakte. Ik dacht dat zoiets niet de
bedoeling, aangezien ze het gras wegmaaide voor haar medebewoners, maar dat had
ik mis. Duflo vindt juist dat het microkrediet te weinig oplevert, dat de
leningen klein zijn en dat mensen daardoor niet verder komen. Om hun
bedrijfsvoering te verbeteren zouden ze
een andere werknemer moeten inschakelen en dat is vaak een brug te ver.
Microkrediet is daarmee vergelijkbaar met de ouderwetse vorm van ontwikkelingshulp.
Duflo is iemand die precies wil onderzoeken wat het probleem
is en daarop een oplossing wil toesnijden. Wat betreft het microkrediet heeft
ze onderzocht dat het gemiddelde rendement was niet hoog was. Veel mensen
kunnen hun lening niet aflossen, nemen een nieuwe lening of stappen tenslotte
naar een geldwoekeraar. Het wordt daarmee van kwaad tot erger.
De Amerikaanse onderzoeker Thomas Dichter stelt dat schuld
de keerzijde van de lening is. Een Deense televisieploeg was in 2011 in
Bangladesh en hoorde daar de nodige negatieve geluiden van mensen die hun huis
moesten verkopen om hun lening af te lossen. Het zet kwaad bloed bij anderen
als iemand uit het groepje dat niet doet. De sociale druk is groot, tot
zelfmoord aan toe. Een man is naar Dakha gegaan om werk te zoeken om zijn lening af te kunnen lossen. De
Ditibank ziet aan de andere kant in de hoge aflossingspercentages van het
microkrediet een methode die zij wellicht kunnen gebruiken.
Duflo stelt dat in tijden van crisis de problemen toenemen.
Tijdens een politieke crisis in de Andhra Pradesh, een deelstaat van India,
suggereerde de regering dat men niet moest aflossen, omdat zij zelf een andere
vorm van financiering toepaste.
Duflo hoort veel retoriek rond het microkrediet en ziet
weinig onderzoek. Het helpt om een financiële discipline bij te brengen, maar
het verandert niet hun leven, zegt ze, al zal die vrouw van de koe dat wellicht
niet beamen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten