Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 14 augustus 2017

Wim Opbrouck, Zomergasten, 13 augustus 2017


Achter een culturele duizendpoot schuilt een Gutmensch

De West Vlaming Wim Opbrouck komt meteen over als een gepassioneerde Belg die zich graag in het leven dompelt en geen moment voorbij laat gaan om de geneugten daarvan tot zich te nemen. Hij is dan ook een man met veel kanten. Ooit wilde hij kok worden, maar hij heeft zijn hart verpand aan het toneel, was werkzaam bij NTGent, ook vijf jaar als artistiek leider en is, naast zanger, bezig met een scenario voor de film Het hout van Jeroen Brouwers. Hij had nog wel zijn twijfels of hij het komende seizoen de Vlaamse versie van Heel Holland bakt moest gaan presenteren, maar dat kon blijkbaar ook nog wel op zijn vork. Des te opmerkelijker is het dat hij halverwege de uitzending tegen Janine Abbring zegt dat hij nogal grumpy is voordat hij aan en voorstelling zoals deze Zomergastenuitzending begint. Daaruit blijkt dat we met een toneelspeler te maken hebben die zichzelf neerzet zoals hij wil.

Opbrouck was altijd al een grote fan van Zomergasten. Hij gebruikte het programma om aan beeldmateriaal te komen dat in de jaren tachtig schaars was. Hij laat als eerste fragment een stukje zien uit de uitzending van Peter van Ingen met Jan Wolkers, die vertelt over een bezoek aan het graf van Dylan Thomas, waarbij zijn zoontjes de bijzondere steentjes meenamen die op diens graf in Wales lagen. Wolkers vond een van die steentjes later in zijn auto, dacht dat het een snoepje was en beet daardoor een kies kapot, hetgeen voor Opbrouck alleen maar iets toevoegt aan de heroïek van Thomas.
Exaltatie kan hem niet ontzegd worden, maar dat heb je natuurlijk al gauw bij een acteur.

Abbring, die nog net niet aan heldenverering doet, stelt vast dat de zwaarlijvige Opbrouck heel licht beweegt. Ze heeft dat geconstateerd toen ze voorafgaande aan dit gesprek een voorstelling van hem in Groningen bezocht. Opbrouck, die in de film Mont Ventoux juist degene was die nauwelijks de berg opkwam, vertelt dat hij dat van een leraar op de toneelschool geleerd heeft om het licht te houden.

Poëzie is een van zijn bronnen, voor hem geopenbaard door een lerares voordrachtskunst toen hij een jaar of dertien was. Hij werd gebeten door de schoonheid en de complexiteit van de taal waardoor hij bij Thomas aan het goede adres is. Een andere bron is de muziek die hij zelf ook met zijn band maakt. Hij heeft een mooi fragment uitgekozen waarin Reinbert de Leeuw in het programma Toonmeesters in Katowice samen met componist Henryk Górecki de ziel uit zijn lijf musiceert. De schaamteloze durf kan volgens Opbrouck alleen maar naar buiten komen als de situatie veilig is, zo heeft hij ook als acteur ondervonden. Muziek speelt ook een belangrijke rol in de film zoals de meesterlijke verbeelding van Paolo Sorrentino van het leven van de Italiaanse politicus Andreotti in Il divo.

Zijn aantreden als artistiek leider bij NTGent was niet de gelukkigste tijd in zijn leven, zo wordt duidelijk uit de moeite waarop Opbrouck zich over de kwestie uit die zelfs gemaakt heeft dat hij tegenwoordig freelancer is geworden. Hij koppelt dit heel fraai aan een Franse restauranthouder die anders wilde koken dan de familietraditie voorschreef maar tenslotte de hond in de pot vond en toch maar weer de zalm met zuring op het menu zette. Opbrouck constateert dat er eb en vloed is, een komen en gaan.

Veiligheid en vertrouwen spelen een cruciale rol als het gaat om intieme contacten. Opbrouck heeft een fragment uitgekozen uit de documentaire Ik zal uw naam niet noemen, waarin Ted van Lieshout worstelt met de intieme relatie die hij had met de man die hij in zijn boek Mijn meneer beschrijft. De nuance kan nooit genoeg benadrukt worden. Dat vormt een mooi bruggetje naar zijn bewerking van Het hout. Abbring legt hem een scène uit het boek voor waar hij zijn filmvisie op moet geven. Opbrouck vertelt dat hij veel geleerd heeft van de manier waarop Francis Ford Coppola met The godfather omging. De martelscène in Het hout moet wat hem betreft genadeloos worden. 

Het mooiste heeft Opbrouck voor het laatst bewaard. Beelden uit de anti-oorlogsfilm Paths of glory brengen hem tot de vaststelling dat we na de twee wereldoorlogen nog weinig geleerd hebben, waardoor we enkel nog met smart kunnen luisteren naar de hartstochtelijke woorden van de getormenteerde Nina Simone uitgesproken in Montreux in 1976 en opgenomen in de documentaire What happened, Miss Simone? Daarin roept ze het publiek op om toch vooral minder onwetend te zijn over de pijn die overal in de wereld geleden wordt. Dat is ook vandaag de dag geen luxe uitspraak.  

Hier mijn bespreking van Ik zal uw naam niet noemen,
hier die van Mijn meneer,
hier die van Paths of glory,
hier die van Mont Ventoux,
hier die van Het hout,
hier die van Onder het melkwoud,
hier die van Il divo.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten