Doodeerlijke zangeres gebeukt door de tijdgeest
Liz Garbus, bekend van de documentaire Bobby Fischer against the world maakte met What happened, Miss Simone? andermaal een prachtig portret van
iemand die het niet gemakkelijk had in haar leven. Nina Simone (1933-2003) kwam
net als Fischer haar ongeluk te boven door zich te richten op haar talent,
namelijk haar enorme kwaliteit als pianiste en zangeres. Gitarist Al Schackman
en dochter Lisa vormen, naast dagboekaantekeningen van Nina zelf, belangrijke
informatiebronnen.
Garbus begint met het optreden van Simone in Montreux in
1976, waarop ze de vraag stelt waarom ze acht jaar niets van zich heeft laten
horen. Dat is een mooie aanleiding om terug te blikken op haar leven.
Simone werd als
Eunice Waymon geboren in North Carolina en leerde piano spelen in de kerk waar
haar moeder predikant was. Dat werd opgemerkt door een blanke pianolerares die
haar de beginselen van de klassieke muziek bijbracht. Ze werd niet toegelaten
tot een conservatorium omdat ze zwart was, maar deze opleiding gaf haar vlak
voor haar dood nog wel een eredoctoraat.
Ze zong in een bar in Atlantic City, veranderde haar naam
zonder dat haar moeder dat wist in Nina Simone –naar Simone Signoret - en werd
daar opgemerkt door politieman Andrew Stroud die zijn carrière opgaf om haar
manager te worden. Bandlid Schackman had inmiddels door dat Simone iets
dwarszat. Ze communiceerde slecht, maar ze hadden wel een telepathisch contact.
Clubeigenaar George Wein wist wat hij voor vlees in de kuip had en bracht haar
naar het Newport jazzfestival in 1960. Daar brak ze door met Little Liza Jane. Hugh Hefner van
Playboy nodigde haar uit om de hit Porgy
te komen zingen. Ze trouwde in 1961 met Stroud en trok in een mooi huis in
Mount Vernon, New York, waar niet veel later Lisa geboren werd, die vervolgens
haar moeder nauwelijks zag.
Het gebrek aan inhoud speelde Simone op, maar gelukkig was
er de burgerrechtenbeweging waar ze haar ziel in kwijt kon en ook haar woede op
Stroud die haar sloeg. Ze vertolkte haar gevoelens na een moord op zwarte
kinderen in een kerk in het nummer Mississippi
Goddam en speelde dat ook tijdens de mars naar Selma in 1965.
Haar radicalisering vervreemdde haar van haar publiek en de
platenmaatschappijen. Schackman zag dat ze tegen demonen vocht en liet haar
vijf dagen opnemen, maar in 1968 na de moord op Marten Luther King vertrok ze
naar Liberia waar ze zich eindelijk bevrijd voelde. Lisa die zich bij haar
voegde, ervaarde dat haar moeder zelf ook sloeg, zodat ze terugging naar haar
vader.
Om geld te verdienen ging Simone naar Montreux waar ze het
publiek duidelijk maakte hoe ze ervoor stond. Daarna ging ze naar Parijs maar
dat was geen succes. Haar vriend Gerrit de Bruin haalde haar uit de goot en nam
haar mee naar Nederland waar ze medicijnen tegen manisch depressiviteit kreeg
toegediend, hetgeen maakte dat ze in ieder geval haar muzikale carrière weer kon
opnemen. Lisa, die de documentaire ook produceerde, zegt dat de muziek haar
redding was.
De titel is afkomstig van een uitspraak van de zwarte Amerikaanse
schrijfster en dichteres Maya Angelou (1928-2014), die in haar eerste roman I know why the caged bird sings haar
traumatische jeugdervaringen beschrijft.
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
BeantwoordenVerwijderen