Acteren vanuit levensnoodzaak
De lange documentaire Ingrid
Bergman – in her own words, in het Nederlands uitgezonden als Ingrid Bergman met haar eigen stem,
volgt het leven van de gevierde actrice op basis van haar eigen teksten in de
vorm van brieven aan vriendinnen en in dagboeken. Ze bewaarde die altijd
zorgvuldig. De herinneringen dienden gekoesterd in een leven dat altijd
onderweg naar elders was. Vanuit Zweden vertrok ze naar de Verenigde Staten,
daarna woonde ze acht jaar in Italië en twintig jaar in Parijs om te eindigen
in Londen. Documentairemaker Stig Björkman brengt tussen de vele fraaie
archiefbeelden en commentaren van haar dochter Isabelle Rossellini door af en
toe een uitspraak van Bergman (1915-1982) pontificaal in beeld. Een daarvan was
dat ze net zo lief dood kon zijn als ze niet kon acteren. Het zegt veel over haar
noodzaak om te acteren. Na haar laatste film in 1982 over Golda Meir stapte ze
het graf in.
Björkman begint in de tijd dat Bergman zo’n dertien jaar is.
Ze smeekt God in haar dagboek dat haar kankerzieke vader gered mag worden.
Helpen deed dat niet. Hij stierf, net als andere familieleden in diezelfde tijd.
Voor Ingrid een fikse aderlating, want op driejarige leeftijd was ze ook haar
moeder al aan geelzucht kwijtgeraakt. Ze overleefde door een fantasiewereld te
scheppen. Daar kon ze met haar verlegenheid en eenzaamheid in terecht. Ze deed
de toneelschool in Stockholm tot ze in 1932 gevraagd werd een rol in de film Landskamp te spelen. Daarna volgden nog
veel andere Zweedse films. Zelf hanteert ze, zoals op de poster te zien is, ook graag de camera, iets dat ze
geërfd heeft van haar vader, die haar graag voor zijn lens zette. Samen met
haar man Petter Lindström reist ze door het angstige Europa in de jaren vlak
voor de Tweede Wereldoorlog.
Regisseur David Selznick, bekend van Gone with the wind, haalt Bergman naar Hollywood voor een remake
van de gelijknamige Zweedse film die enkele jaren eerder is uitgekomen. Het
leidt tot een levenslange vriendschap tussen Bergman en Irene, de vrouw van
Selznick. Datzelfde geldt ook voor Ruth Roberts, haar spraaklerares die haar
het nodige leert over de Amerikaanse cultuur. Pas in de oorlog wordt het gezin,
inmiddels uitgebreid met dochter Pia, verenigd in Los Angeles. Fraai zijn de
beelden van het grote huis met het zwembad waarin Bergman ontspant na rollen in
Dr. Jekyll and Mr. Hide (Victor
Flening, 1941) met Spencer Tracy en Casablanca
(Michael Curtiz, 1942) met Humphrey Bogart, die haar een Oscar oplevert.
Tijdens een optreden voor geallieerde troepen in Duitsland na de oorlog leert
ze fotograaf Robert Capa kennen. Ze is meteen verliefd en speelt in films van
Hitchcock, die haar in Londen van het vliegveld haalt.
In 1948 speelt ze de hoofdrol in Joanne of Arc, een andere film van Fleming, zeer begeesterd als ze
is van het arme boerenmeisje Jeanne dat heldendaden voor haar land verricht.
Daarna begint een nieuwe periode voor Bergman die zichzelf
een trekvogel noemt, altijd op zoek naar iets nieuws. Na het zien van Roma, città aperta (1945) ontmoet ze
Roberto Rosselini die haar inschakelt in Stromboli
(1950). Hoewel diens films minder goede kassuccessen zijn dan de
Hollywoodproducties en Bergman niet zo goed kan improviseren, houdt ze van de
Europese stijl van filmmaken en van de filmmaker, met wie ze, tot ergernis van
de Amerikaanse media, trouwt en drie kinderen krijgt, waaronder de tweeling
Isabelle en Ingrid. Terwijl de kinderen in Italië verblijven, zit Bergman
vanwege opnamen van Anastasia (Anatole
Litvak, 1956) in een hotel in Parijs. Het levert haar een tweede Oscar op en ze
leert volgens Isabelle Rossellini, die door Gero van Boehm geportretteerd werd
in Isabelle Rossellini – mijn wilde leven,
veel over de rol van film in de maatschappij. Isabelle kent het geluk dat haar
moeder twee jaar bij haar blijft na een rugoperatie vanwege een scoliose.
Daarna was het Goodbye again (Litvak,
1961). Naast alle films die nog volgen, speelt Bergman ook in het theater in
Londen. Ze ontmoet Ingmar Bergman in Cannes en hun samenwerking leidt tot de
rol van oudere vrouw en moeder in Herfstsonate
(1978). In die tijd had Bergman al borstkanker maar ze werkte onverdroten door
en stierf zogezegd in het harnas op haar 67-jarige verjaardag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten