Aangrijpende en poëtische beelden van het leven onder
Islamitische Staat
De documentaire De
missie (2016) van Robert Oey gaf al een aardig beeld van de problemen waar
een vredesmissie in Mali mee te maken krijgt. In het noorden van het land
waarin ook Timboektoe ligt, strijdt een onafhankelijkheidsbeweging voor een
eigen staat, daarbij geholpen door Islamitische Staat. Filmmaker Abderrahmane
vult de terreur van IS in met een poëtisch portret van veehouder Kismane en zijn
gezin die hun eigen gelukkige leven leiden (zie afbeelding op poster), tot ze per ongeluk in conflict
raken met Islamitische Staat.
Het is op de eerste plaats al hilarisch hoe deze
terreurbeweging wordt neergezet. In het begin van de film komen twee mannen op
een brommertje aan in Timboektoe, dat zich in de woestijn bevindt niet ver van de plaats waar Kismane en
zijn groep verblijft. De achterste man stapt af en roept door zijn luidspreker wat
er allemaal niet mag: sigaretten roken, muziek maken en, voor vrouwen, het
dragen van handschoenen en sokken. In een volgend fragment beklaagt visverkoopster
zich erover dat ze haar werk niet kan doen als ze handschoenen moet dragen. Ze
moet daarop mee. De imam spreekt later een leider van de terreurbeweging erop
aan dat zij deze vrouw niet gewoon haar werk laten doen. Het gesprek tussen de
geestelijke en de fundamentalist is, net als een opname van een steeds
mislukkende scène voor een propagandafilm en voetballende jongens zonder bal, een van de hoogtepunten in de film,
waarin het leven van Kidane en zijn vrouw Satima en hun twaalfjarige dochter
Toya op de voorgrond staat.
Kidane, Satima en Toya leiden een simpel nomadisch leven in
de woestijn, maar ze hebben wel de beschikking over water en zelfs over een
mobieltje. Toya hoedt de geiten, de jongen Issan weidt de koeien. ’s Avonds
speelt Kidane op zijn gitaar en zingen ze. Satima wordt af en toe lastig
gevallen door Abelkerim van de terreurorganisatie, vooral als Kidane afwezig
is. Ze bijt van zich af maar wil toch het liefst vluchten net als de anderen
van de groep. Kidane ziet echter niet echt een uitweg en blijft liever op de
plaats waar ze zijn. Een incident met visser Amadou, die al eerder ruzie kreeg
over het vee dat dicht bij zijn netten kwam, leidt tot een worsteling. Het
wapen dat Kidane tegen de wil van zijn vrouw had meegenomen, gaat per ongeluk
af waardoor het ongeluk een aanvang neemt. Kidane wordt opgepakt en in de cel
gestopt in afwachting van een proces waarbij de familie van Amadou mag uitmaken
wat het lot van Kidane zal zijn. Eerder, tijdens een verhoor door Abdelkerim,
zei diens sympathieke chauffeur Omar al tegen Kidane dat ieder het lot krijgt
dat hij verdient. Omar is ook degene die Abdelkerim aanspreekt op zijn eigen
rookgedrag en die Satima telefonisch te woord staat als de uitkomst van het
proces vaststaat.
Sissako filmt het gezinsleven fragmentarisch en voegt
beelden in van het dorpsleven met allerlei personen en gebeurtenissen die tegen
de wil van de terreurbeweging ingaan, waardoor de ervaring zich verdiept.
Steeds weer knipt Sissako het verhaal is stukjes, hetgeen een schokeffect
teweeg brengt. Dat gebeurt ook al door de beelden van stenigingen, bijvoorbeeld
van jongens die graag voetbalden, maar ook van jonge muzikanten, wonderlijk
afgewisseld door een dans die een man uitvoert waarbij het erop lijkt alsof hij
de toestand wil ontvluchten. Dat laatste wordt ook op het eind sterk in beeld
gebracht, al is de manier waarop dat gaat wanhopiger. Net als de beelden van de
jacht op de antilope aan het begin waarbij gewaarschuwd wordt het vluchtende
dier niet te doden maar alleen op te jagen en uit te putten. Het hoopvolle is
dat zo’n absurd regime, net als dat van Trump, nooit een lang leven beschoren
kan zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten