War Child als jongensboek.
Joseph Kony is een hit. Door de videoclip die van hem
gemaakt is. Jason Russell, de Amerikaanse maker, is nogal overspannen geraakt,
misschien door het enorme succes van zijn filmpje, waarmee hij de arrestatie
van Kony, leider van het Verzetsleger van de Heer, wil afdwingen.
Jean van de Velde bewerkte eerder
zijn film Wit licht (2008), die gedeeltelijk in Oeganda is opgenomen en
toegesneden op de warlord en zijn kindsoldaten, in het bijzonder op Kony.
Zoals te verwachten is, begint de film heel vrolijk met de
vriendschap tussen de zwarte jongen Abu en de blanke jongen Thomas. De vader
van Abu heeft een houten console voor zijn zoon gemaakt, waarmee hij samen met
Thomas, die een electronische heeft, voor de televisie zit. Als Thomas naar
school moet, neemt Abu de echte console van hem over.
De vader van Thomas, Eduard Zuiderwijk, heeft een druk
restaurant. Met veel bombarie loopt hij in de keuken rond. Het is kersttijd en
zijn hoofd loopt over. Ondanks alle hectiek blijft het toch gewoon Marco
Borsato die de rol van kok speelt. Ik moest meteen denken aan de film Otje
(1998) van AMG Schmidt.
Het drama begint als de vrouw van Eduard verongelukt op weg
met een maaltijd naar een klant. Een jaar later verdwijnt Abu na een overval
van rebellen op zijn dorp. Thomas hangt als een horzel om zijn vader heen, die
steeds zegt dat hij geen tijd heeft om over het geval te praten, maar tenslotte
stapt hij toch met Thomas in de auto om Abu te gaan zoeken.
Inmiddels heeft de kijker al een vreselijke gebeurtenis
achter de kiezen. Abu werd door de rebellen van de Holy Army meegenomen naar
hun kamp maar moest wel eerst zijn eigen vader met een kapmes doden. ‘Ik zal
een helder wit licht zien,’ zegt de vader gelaten tegen zijn zoon. In het kamp
zelf worden de gevangen jongens gehersenspoeld. De commandant is hun daddy. Een
meisje dat naar huis wil is een verraadster, die vermoord dient te worden, maar
de aangewezen jongen die dat niet durft is een lafaard en komt zelf onder het
mes.
De nogal naïeve Eduard komt na enige belemmeringen met
Thomas terecht in en vluchtelingenkamp, waar Valerie (Thecla Reuten) van een
hulporganisatie werkt. Ze is cynisch over de mogelijkheid iets aan het probleem
Abu te doen. Er zijn geen oliebronnen of een andere beloningen voor de
Amerikanen te verdienen en daarom zullen ze hier niet ingrijpen. Eduard vertelt
haar dat hij de commandant, Obeke geheten, kent van vroeger, van voor de
staatsgreep, toen hij nog Minister van Defensie was en wel eens at in zijn
restaurant.
Ondanks alle tegenstand van Valerie gaat Eduard er met een
witte jeep van de hulporganisatie vandoor. De film neemt vervolgens trekken aan
van Apocalyps now. Als Valerie ziet dat Eduard vertrokken is, gaat ze
hem achterna. Ze vindt hem in de jungle waar hij zich ontfermt over een
stervende kindsoldaat. Samen begraven ze hem. Het komt niet tot seks en zelfs
niet tot een zoenpartij tussen Eduard en Valerie, die toch beiden aan
intimiteit tekort komen, maar wellicht ben ik cynisch over dit soort films,
waarin Het Kwaad in zijn tastbare vorm zo gemakkelijk te duiden valt.
Borsato, die een heel project van het onderwerp maakte met
een gelijknamig lied, een album en optredens in de GeldreDome, zegt: De
spanning op hun gezichten is echt. We hebben ook gefilmd in
vluchtelingenkampen. Dat geeft de film authenticiteit. Het is spannend en
aangrijpend, een echt verhaal.
Rechtlijnig als een jongensboek, zou een andere
klassificatie kunnen zijn. Wellicht zou Marco Borsato ook beter passen in een jeugdfilm. Zijdelings zijn er ook blanken bij betrokken die
Obeke wapens leveren en in het vluchtelingenkamp werkt ook nog Bosco, een vage Belgische journalist, die uiteindelijk een dubbelrol blijkt te spelen.
Tijdens de aftiteling wordt een uitspraak aangehaald van
Dieter Bonhoeffer (1906-1945):
‘Silence in
the face of evil is itself evil
Not to
speak is to speak
Not to act
is to act’
Niet handelen is ook handelen, maar wellicht is een minder
effect bejagende manier beter om dit soort problemen in kaart te brengen,
bijvoorbeeld in de vorm van een documentaire, zoals in de Tegenlicht-uitzending
Peace versus Justice van 23 november 2009.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten