C.K. (2012), documentaire van Barbara Visser

C. K. zijn de initialen van de boekhouder van het Amsterdamse kunstenfonds, die op 3 maart 2009 met bijna 16 miljoen euro, drie kinderen en twee vrouwen het land verliet en naar Thailand vluchtte. Kunstenares Barbara Visser die vroeger subsidie bij het fonds aanvroeg en tegenwoordig ook verzoeken beoordeelt, besloot een film te maken over Clemens, zoals zijn voornaam luidt.

Ze vraagt Jacob Derwig of hij de stem van Clemens op zich wil nemen, terwijl zij haar eigen stem laat horen. Tussen de beelden van de rechtszaak tegen Clemens K. en vraaggesprekken met bekenden van C.K. door geven Jacob en Barbara als acteurs hun mening over de zaak. Zo zegt C.K. dat hij opeens kon zien hoe je je droom kunt waarmaken, namelijk door iemand anders te worden. Barbara sluit daarop aan door te zeggen dat het haar fantastisch lijkt om te verdwijnen. Dat doet ze zelf in een filmrol, waarin ze fictie wordt.

C.K. zegt dat hij in de middagpauze geld pinde met angst in zijn lijf en dat hij, eenmaal terug op kantoor uit de lach van directeur Lex meende op te maken dat men hem door had.

Lex ter Braak zelf zegt dat hij een vermoeden had kunnen hebben van malversaties, maar dat daar geen aanleiding toe was. Op het moment dat hij door de Oostenrijkse politie werd gebeld over transacties, belde hij naar Clemens, die beloofde het uit te zoeken. Niet veel later was hij verdwenen. Andere personeelsleden noemen hem aardig, vertrouwelijk ook over zijn scheiding, een knappe vent, die op Jari Litmanen leek. De jonge vrouwelijke secretaris vindt hem een berekenende crimineel. Ze zag ooit post voor hem over een verhuizing naar Thailand en herinnerde zich dat C.K zich daarover opgelaten voelde. Op het eind kwam hij gejaagd over, maar ze dacht dat het met de jaarrekening te maken had. Pas langzaam drong bij het kunstenfonds door dat er zoveel geld weg was.  

De film is deels fictie, deel op feiten gebaseerd, meldt de aftiteling. Het is dan ook de vraag of Clemens echt Barbara en de cameraploeg in het oog hield toen zij in Bangkok waren om naar hem op zoek te gaan. Misschien is dat bedoeld om de spanning te verhogen. Barbara spreekt wel door de telefoon met de advocaat van Clemens, die wel voor haar een afspraak met zijn cliënt wil regelen, maar die komt niet tot stand.

Het is net een crimi. Vooral als Barbara mails van hem vindt en bewijzen van aankopen van dure horloges. Ze spreekt Clemens toe als kunstenares: was je soms jaloers op de vrijheid van de kunstenaar, wilde je ook het ondenkbare doen? Arrogantie is een kenmerk van kunstenaars en criminelen. Alleen kunstenaars houden een uitweg open. Ze kunnen falen en opnieuw beginnen.

Een journalist van Panorama is in Thailand op zoek naar C.K. Hij publiceerde foto’s van C.K. In een club waar hij een verhouding kreeg met een omgebouwde man. Clemens zegt dat hij daar in het donker achterkwam. Hij neemt het de pers kwalijk dat ze hebben bericht over ontvoering van zijn puberkinderen, terwijl hij het deed voor hen.

In de rechtszitting op 2 november verdedigt Clemens zich niet. Hij krijgt een gevangenisstraf van vijf jaar onvoorwaardelijk opgelegd. Tijdens een hoger beroep wil diens advocaat getuigen horen. Het openbaar ministerie biedt C.K. een vrijgeleide aan om naar Nederland te komen. 

Barbara vraagt zich af of het paradijs misschien toch tegenviel. Clemens antwoordt dat de kinderen op Facebook naar Nederland kijken, dat ze naar de sneeuw willen en erwtensoep eten. Eerlijkheid duurt het langst, denk ik dan.

Barbara Visser maakte een intrigerend werkstuk met een hoorspel temidden van een feitenrelaas. Haar stem is prettig informeel en lijkt op die van Sunny Bergman. In de inleiding wordt gezegd dat C.K. met twee vrouwen vluchtte, maar over die tweede vrouw werd in de documentaire niets gezegd.

Hier de promo van 29 seconden.