Andrew Feinstein over Handelaren des doods, Gesprek op 2, 26 maart 2012

De wapenhandel voor het voetlicht.

In de wetenschap dat Nederland al sinds jaar en dag tot de toptien van de wapenhandelaren behoort (nr. 7 op dit moment), betrokken is bij doorvoer en niet vies van winst maken met wapens, leek het me interessant te horen wat een expert daarover te zeggen heeft.

Andrew Feinstein was tien jaar geleden parlementariër voor het ANC in Zuid-Afrika, maar verliet de partij toen die weigerde een onderzoek te laten doen naar beschuldiging van corruptie rond een grote wapendeal en ging zelf op onderzoek uit. Met het vuistdikke en volgens Chris Kijne zeer leesbare Handelaren des doods tot gevolg.

Kijne begint met de vraag hoe het komt dat de wapenhandel weer net zo bloeit als tijdens de Koude Oorlog.

Volgens Feinstein is daar geen rationele verklaring voor. De handel volgt, als een parallelle wereld, een economische logica die eigen wetten kent. Nederland verkoopt radarsystemen, maar heeft op het ogenblik veel tweedehands wapentuig als tanks in de aanbieding, waarmee veel te verdienen valt. Feinstein betreurt die houding. Hij heeft nog nooit een schone wapentransactie gezien. Hij heeft ontdekt dat er veel manipulatie plaatsvindt in doorvoerhavens als Rotterdam en Schiphol, bijvoorbeeld ten tijde van het conflict tussen Rusland en Georgië. Afgelopen week werd bekend dat Nederland wapens leverde aan Egypte terwijl daar nog een militair regime aan de macht is.

Kijne zegt dat daar kamervragen over gesteld zijn. Hij vraagt of er verschil is tussen louche handelaren en regeringen. Feinstein antwoordt dat er dwarsverbanden bestaan tussen beide groepen. Hij sprak met Joe der Hovsepian, een wapenhandelaar die samenwerkte met de V.S. en daarom niet vervolgd wordt. Een ander, Viktor Bout, verscheepte wapens naar Irak in dienst van de V.S. Een Britse transactie naar Saoedi Arabië was het meest spectaculair. Een onderzoek daarnaar werd gestopt door Blair, die nauwe banden had met het bedrijf dat de wapens leverde en bang was voor terroristische aanslagen.

Kijne begint over prins Bernhard en de steekpenningen van Lockheed. Feinstein zegt dat tegenwoordig de corruptie meer legaal is. Gepensioneerde parlementariërs hebben nauwe banden met de wapenindustrie. In plaats van een draaideur is er een open deur tussen politiek en wapenindustrie. 

Wapens verergeren en verlengen conflicten. Afrika was een speelbal van de wapenindustrie tijdens de Koude Oorlog. Als men wapens heeft worden conflicten eerder met geweld beslecht en duren ze langer.

Kijne vraagt over het JSF-project, dat werkgelegenheid moet opleveren in Nederland.

Feinstein zegt dat de Joint Strike Fighter het meest dure jachtvliegtuig is, volgens insiders van slechte kwaliteit en uit de tijd. Nutteloos in ieder geval voor komende conflicten. Er zijn maar enkele groepen die belang hebben bij het project en hun zin willen doordrijven. Voor de werkgelegenheid kan men beter in een andere tak van industrie investeren. De kiezer moet zich er tegen verzetten. Actief burgerschap zoals Occupy is daarbij van belang.  

Kijne vraagt hem naar een advies voor de minister president.

Daar hoeft Feinstein niet lang over na te denken: zorg op toezicht bij de doorvoer van wapens in Nederland, zie toe op geldstromen die de wapenindustrie via allerlei eilanden gebruikt, pak de smeergelden aan.

Kijne vraagt hem of Feinstein zich nog veilig voelt na het uitkomen van zijn boek. Feinstein zegt dat hij wel dreigbrieven krijgt, maar geen rechtstreekse bedreigingen. Als parlementariër kreeg hij beveiliging maar volgens hem was dat meer om aan de weet te komen waarmee hij zich bezig hield. 

Hier meer informatie en een interview met de schrijver in het Parool van 29 november 2011.
Hier de kritische reactie van Willy van Damme.