Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 6 maart 2012

Charles Mann over Hoe de wereld veranderde na Columbus, VPRO-boeken, 4 maart 2012


Producten en ziekten gaan al langer heen en weer over de wereld.

Wim Brands memoreert een uitspraak van Thomas Friedman, die in The world is flat stelde dat de wereld plat werd door de globalisering, maar Charles Mann heeft onderzocht dat dat al het geval is sinds Columbus, dus sinds het einde van de vijftiende eeuw. Daarvóór stond ieder deel van de wereld los van de rest. Er waren alleen incidentele contacten zoals Marco Polo die legde.

Mann kwam bij zijn idee voor dit boek naar aanleiding van The Columbian Exchange van Alfred Crosby, dat hij in de jaren negentig las. Hij vroeg de laatste om een update over de uitwisselingsgedachte, maar die zei dat Mann die zelf maar moest schrijven. Een andere kiem voor dit boek kwam voort uit zijn moestuin. Hij realiseerde zich dat alle gewassen die hij verbouwde uit andere windstreken kwamen. Tomaten kwamen via Peru, Mexico en de Oekraïne naar New England en zijn dus geen Italiaans product, evenmin als de deegwaren die uit Azië komen. Mann reisde de hele wereld rond om zijn onderzoek te doen.

Brands legt met behulp van de school tv een en ander uit over stromen producten die heen en weer gingen tussen de oude en de nieuwe wereld.

In China nam, nadat men de Amerikaanse mais en (zoete) aardappelen ging verbouwen, de bevolkingsgroei toe. Aardappelen kunnen sterker groeien dan rijst. Tegelijk vond er een ecologische ramp plaats. Boeren werden steeds meer naar het westen gedreven en kapten bossen om akkers aan te leggen. Nu krijgen ze geld om bomen te planten. Het maakt daarbij niet uit of die dood gaan. Het gaat om het planten. Mann zag daarom heel wat dode bossen.

In Centraal Afrika verbouwde men de, uit Amerika afkomstige, maniok, cassave en mais. Door de bevolkingsgroei kan de ecologische achtergrond van de slavernij verklaard worden.

Tussen 1580 en 1615 ontstond een wereldwijde tabaksgekte. Dit gewas kwam oorspronkelijk uit het Amazonegebied. In China rookten ook de kinderen. Mann zegt dat het bij de Chinese ziel hoort om te roken. Hoewel op de verkoop officieel de executie stond, haalde deze waarschuwing weinig uit. 

Koffie kwam oorspronkelijk uit Ethiopië en gedijde goed in Brazilië omdat het daar geen natuurlijke vijanden had in de vorm van parasieten. Dat gold ook voor rubber in Sri Lanka. Het Amazone gebied was de vindplaats voor rubber, een van de elementen voor een industriële ontwikkeling naast staal en brandstof. Men besloot daarom in Sri Lanka rubberplantages aan te leggen, die daar welig tieren.

Behalve allerlei levensmiddelen en narcotica werden ook ziekten door Europeanen ingevoerd in Amerika. Omdat men daarop niet ingesteld was, lieten veel Amerikanen het leven na de kennisneming met de Europese cultuur. Mann stelt dat daardoor de Europeanen ook een voet tussen de deur konden zetten. Er waren vele vacatures door de massa sterfte.

De grote hongersnood in Ierland ontstond toen men met de meststof guano uit Zuid Amerika een aardappelziekte meenam. Die besmette de aardappel die in 1845 in Ierland volksvoedsel nr. één was.

Tenslotte vraagt Brands wat al die feiten en feitjes hem geleerd hebben.
Mann meent dat de globalisering een feit is maar dat de schadelijke gevolgen beperkt kunnen worden, zoals voorzorgsmaatregelen in rubberplantages in Sri Lanka tegen parasieten uit Brazilië.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten