BBC zakenverslaggever Robert Peston onderzoekt in twee delen
de crisis waarin de wereld beland is. Eerst gaat hij naar Shanghai waar Renate
Li werkt in een lampenfabriek en in de avonduren studeert om haar dochter Lin
Lin een betere toekomst te geven. Vervolgens gaat hij naar een vergelijkbare
fabriek in Birmingham, NVC Lightning, die na een moeilijke tijd en stakingen
inmiddels de goedkopere Chinese producten distribueert.
Peston gaat in op de kapitalistische ontwikkeling onder Deng
Xiaoping, die China in de jaren zeventig uit de armoede haalde door een
kapitalistische productie, terwijl die in Engeland juist terugzakte. Dat kwam
door stakingen en het marktdenken van Thatcher en haar vriend Reagan, vertolkt
door vrije markt ideoloog Alan Greenspan. Het marktdenken creëerde in 1986 een
Big Bang in de Londense Stock Exchange, dat het leidende financiële centrum in
de wereld werd. Banken namen meer risico’s, de inkomens van de bankiers
groeiden buiten proportie, terwijl het werkvolk zijn loon zag dalen en moest
gaan lenen, hetgeen sterk gestimuleerd werd. De bomen groeiden tot de hemel. Er
was een creditcard voor iedereen.
Op het moment dat Blair aankondigde dat de goede tijden zouden
aanhouden, ontstonden de eerste barsten in het systeem. In 1989 brak het
studentenverzet uit in China. In Seattle 1999 demonstreerde men tegen de
uitbuiting van ontwikkelingslanden.
In China spaarde men voor de oude dag, terwijl in het westen
alleen geleend werd. Door de disbalans in de wereldeconomie gingen banken
overzees geld lenen. Huizen werden als een investering gezien tot de Lehman
Brothers omvielen. De econoom Rajan uit Chicago had al gewaarschuwd dat het
feestje op zijn eind liep, maar weinigen schonken daar aandacht aan.
De nationale staten vulden de gaten maar kwamen zelf in de
problemen, zoals in de Eurozone, waar de sociale cohesie onder druk kwam te
staan. Het pessimisme in Europa staat lijnrecht tegenover het optimisme in
China.
In het tweede deel vraagt Peston hoe Groot-Brittanië kan overleven. Hij begint in de haven van Piraeus, die stil ligt. Griekse werklozen hebben nauwelijks te eten. Het geld uit Europa werd uitgedeeld en niet geïnvesteerd omdat de kleine private sector klein was. Griekenland is een zwakke schakel in de Europese ketting, maar ook Groot - Brittannië kent schulden. Men geeft meer uit dan er binnenkomt. Er werd zelfs al geprotesteerd voor er bezuinigd werd. Jongeren zoals Vanessa Rivett, een afgestudeerde psychologe die in een groentewinkel werkt, betalen het gelag. Ze vinden nauwelijks een vaste baan en worden onderbetaald.
Het antwoord zou kunnen zijn om de schulden terug te betalen en minder uit te geven, maar dat verzwakt de economie. Peston gaat naar China waar de economie en de export bloeit en naar München waar een hightech middenbedrijf als Kathrein Werke goede zaken met het buitenland doet. In Duitsland kent men nog de hyperinflatie van de jaren twintig en zal men niet gauw meer uitgeven dan men heeft. De City of Londen daarentegen is te zeer gericht op ondoorzichtige financiële producten. Er moet bij de herstructurering van de economie ingezet worden op technologie, zegt ondernemer Dyson.
China investeert sterk in het onderwijs. Studenten zijn gemotiveerd om hogerop te komen en worden gesteund door hun ouders. Peston vraagt zich af waarom het in Groot-Brittannië moeilijker wordt gemaakt om te studeren. Men zadelt studenten op met schulden die ze aflossen door te werken in het bankwezen, liever dan door industrieel te ondernemen. Bij een herstructurering moet de macht van de City kleiner worden, meent hij. Bankiers moeten een sociale functie vervullen, bankieren moet weer saai worden, anders storten we straks weer een financiële crisis. De vraag is of de bankenwereld genoeg saneert. De Occupy beweging zette druk op de ketel. Het accepteerde niet de enorme financiële ongelijkheid in de wereld. De Eurozone gaat gebukt onder de economische crisis en drukt op de wereldeconomie. Groot-Brittannië is nog steeds rijk en kan zich net als Japan eerder, tevreden stellen met een lage economische groei van 1 procent.
De documentaire bevat oude, soms grappige, archiefbeelden, bijvoorbeeld uit Fawlty Towers over de rivaliteit tussen Duitsland en Engeland.
Hier de trailer van deel 2.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten