Een sluier opgelicht over broeierige relaties in het begin
van de twintigste eeuw
Deze vijfde roman van Alan Hollinghurst is een lijvig werk in vijf
delen over de hogere klassen in Engeland, waarin we steeds in een andere
tijdsperiode belanden. We beginnen voor de Eerste Wereldoorlog in de landhuizen
met bedienden. In de loop van de tijd wordt langzaamaan duidelijk wat zich
precies heeft afgespeeld in de beginjaren.
Kern van de roman is de relatie tussen twee families, die
tussen Sawle en Valance, die respectievelijk in Two Acres en Corley
Court wonen. Deze families worden aan elkaar gekoppeld vanaf het moment dat
George Sawle op zijn college de jonge dichter Cecil Valance ontmoet en mee naar Two Acres brengt. Meteen is
alles daar in rep en roer. In de familie Sawle denkt iedereen dat Cecil iets met hem of haar heeft. Dat geldt voor
zus Daphne en haar moeder, de weduwe Freda. Zelfs de dienstjongen is in de ban
van Celice. Alleen broer Hubert blijft er buiten. Die heeft al wat met een
oudere heer.
In het tweede deel kijken we terug op de dood van Cecil op
25-jarige leeftijd, gesneuveld in de Eerste Wereldoorlog. In Corley Court
komt men samen ter nagedachtenis aan de dichter. Daphne is inmiddels in het huwelijk
getreden met Dudley, de starre broer van Cecil, maar erg goed kunnen ze het
niet met elkaar vinden. Inmiddels heeft Daphe een oogje op een kunstenaar en
Dudley doet het met de nanny van hun kinderen.
Hollinghurst verstaat de kunst van het uitleggen in de zin
van het uiteenzetten, het uiteenrafelen van gevoelens. Van steeds grotere
afstand en door steeds andere ogen zien we in de volgende delen de vroegere
relaties veranderen, verkleuren. Door die van biograaf Paul in deel vier
bijvoorbeeld, die op een bank werkt en een seksuele verhouding krijgt met
muziekleraar Peter die op het inmiddels tot een school omgebouwde Corley werkt.
Het fascinerende is dat Hollinghurst al die verschillende, broeierige
(homo)seksuele gevoelens beschrijft die tussen de familieleden leven. Daardoor
is het een roman die met langzame teugen ingenomen moet worden.
Soms lijkt het erop of verhaal bedacht om de functie van de
herinnering te exploreren. Daphe, die zelf een autobiografie geschreven heeft,
zegt daarover:
‘Het was een feit dat alle interessante en doorslaggevende
zaken in haar leven als volwassene waren gebeurd terwijl ze min of meer dronken
was: van wat er na 18.45 uur was gebeurd, stond haar weinig meer bij, en de
wazigheid van de avonden van de afgelopen zestig jaar en langer geleden, had
ook de dag bereikt.’
Paul neemt de taak op zich om de oude familieleden op te
zoeken, nadat hij ontslagen is als bankbediende en wordt geconfronteerd met de
valkuilen van een biograaf.
‘De zichzelf in de weg zittende weerstand was een vaak
voorkomend probleem, waar alle biografen van recente thema’s mee te maken
kregen en waar ze zelf een oplossing voor moesten zien te vinden. Mensen wilden
niet iets loslaten en vervolgens verweten diezelfde mensen je dat je het niet
wist – behalve natuurlijk als je George Sawle was, die anders dan gebruikelijk
zijn geheimen nogal ontremd had prijsgegeven.’
Of zoals hier over de gevolgen van een biografie:
‘Hij moest voorzichtig te werk gaan maar begreep duidelijker
dan ooit dat de schrijver van een biografie niet alleen over het verleden moest
schrijven en dat de geheimen waar hij mee bezig was de komende jaren gevolgen
hadden voor het leven van anderen.’
Of de moedeloosheid van de biograaf:
‘Het was ontstellend wat ze zich niet meer konden herinneren,
en met zijn belangrijkste getuigen, allemaal in de tachtig, zweefde hem een
beeld voor ogen dat ze vastzaten in een sleur, of in een tredmolen, en
hardnekkig als kuddedieren achter dezelfde door de tijd gladgestreken
herinneringen aan renden.’
De stijl, zoals blijkt uit het laatste citaat, is superieur:
vormelijk en klassiek, waarbij men zich in een theaterzaal waant waar het
familiedrama zich aan de kijker volttrekt. Kind van een vreemde is
monumentaal portret van een Victoriaanse generatie en een reflectie daarop
waarmee de feestdagen vanzelf vervliegen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten