Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 4 juni 2014

Naomi Velissariou over I see you, interview door Lex Bohlmeijer, 29 mei 2014



De hel is niet de ander maar de blik die men werpt en de gevolgen daarvan

De Belgisch-Griekse theatermaakster Naomi Velissariou (Genk, 1984) is net terug van een bijeenkomst in Maastricht om afscheid te nemen van studieleider René Lobo die ongeneeslijk ziek is. Hij was een belangrijk persoon aan de Toneelschool in Maastricht, die de studenten overhaalde tot het uiterste te gaan. Het toneelspel was een cadeau voor de vijand, het publiek.

Velissariou is niet alleen actrice maar ook regisseur en schrijfster. Deze week gaat in Frascati de voorstelling I see you in premiere (zie foto), naar een complexe tekst van Rik van den Bos. Kern van het stuk is dat niet meer, zoals bij Sartre, de anderen de hel zijn maar de blik die de ander op ons werpt en daarmee de beeldvorming die wij van onszelf hebben.

Lex Bohlmeijer van De Correspondent vraagt Velissariou of zij daar ook last van heeft, of zij zich ook zo bewust is van het beeld dat zij van zichzelf naar buiten brengt.
Zij antwoordt dat zij het leven niet als een hel ervaart maar dat het wel helse aspecten kent, zoals de behoefte van anderen om haar te labelen terwijl zij een blik (!) op de werkelijkheid wil geven. Zelf is ze een cyberoptimist die vindt dat onze identiteit tegenwoordig veel vloeibaarder is dan vroeger. Je bent wat je op een bepaald moment bent en op een ander moment ben je weer anders. Ze begint over Kate uit de voorstelling The truth about Kate, die haar schaduwkanten heeft en aan het eind opstijgt uit de hel waar ze doorheen ging.
Zelf komt ze eruit door het maken van theater, dat uitstijgt boven de snelle digitale media. Net als elk ander theatermens haat en houdt ze van de blik van de ander, zegt ze. Ze vergelijkt het met de behoefte van anderen om iets persoonlijks op Facebook te zetten om daarmee geliked te worden.

Bohlmeijer stapt over naar de toneelschrijfster Velissariou. Ze schreef A Tragedy (simplified), waarin ze de Ars poetica van Aristoteles op de korrel neemt, die nog steeds opgeld doet in elke film en die vertelt hoe een tragedieschrijver te werk moet gaan. Nadat Bohlmeijer er een stukje uit heeft voorgelezen vertelt Velissariou dat het stuk een zoektocht is naar een vorm en dat de hoofdpersoon maar een bijrol vervult. Haar beleven van het lijden komt op het eind tot uiting in een dialoog met een zus van Velissariou, die op straat terecht kwam nadat er iets mis ging in haar leven, maar Velissariou wil daar verder niet over praten omdat dit te pijnlijk is.

Bohlmeijer vraagt haar hoe het theater in haar leven gekomen is.
Velissariou antwoordt dat het voortkwam uit haar liefde voor taal. In de klassieke talen ontdekte ze de schoonheid van de oude verhalen. Hoewel ze politicologie studeerde en eerst diplomaat wilde worden, deed ze op haar achttiende auditie op de toneelschool in Brussel en Antwerpen. Dat ze werd aangenomen betekende een uitweg uit Limburg.

Bohlmeijer stelt dat de tekst van The truth about Kate hem doet denken aan een artikel over de waarheid als product dat Rob Wijnberg onlangs voor De Correspondent schreef.
Velissariou antwoordt dat Kate een constructie is en in het echt niet bestaat. Oppervlakte en kern vallen bij haar samen. Het is onmogelijk haar identiteit te vatten. De maatschappij is een maskerade.

Bohlmeijer vraagt zich af of er dan nog wel aandacht is voor wezenlijke zaken.
Velissariou antwoordt dat we graag koketteren met de waarheid. Ze weet zelf ook niet altijd het verschil tussen inbeelding en echte ervaring, maar stelt zich daar verder geen vragen over.

Bohlmeijer vraagt haar of onze beschaving daarmee geen verkeerde richting in slaat.
Velissariou heeft veel documentaires gekeken over imago building zoals van Shell, maar maakt zich daar niet boos over. Het leidt eerder tot nieuwsgierigheid, tot een behoefte vat te krijgen op de materie zonder erover te oordelen. Ze wil met andere woorden de mechanismen erachter blootleggen.  

Bohlmeijer confronteert haar met een uitspraak van Heiner Müller dat men de waarheid pas zal kennen als die met vleesmessen door de slaapkamer gaat.
Velissariou ziet de ironie daarvan in.

Bohlmeijer vond het gesprek verhelderend en verwarrend en dat mag van hem ook zo zijn.
Op de achtergrond hoorde ik steeds de Franse psycho-analyticus Jacques Lacan, die een grote invloed heeft gehad op postmodernistische denkers als Derrida. Wellicht moeten de woorden van Vellisariou vanuit deze context begrepen worden. De Pool Zygmunt Bauman heeft overigens ook zeer waardevolle woorden gesproken over onze identiteit die in de moderne maatschappij vloeibaarder is. Dat we minder vastzitten aan onszelf betekent mijns inziens nog niet dat de waarheid niet gekend kan worden. Het blootleggen van de mechanismes die de onwaarheid veroorzaken, staat denk ik niet ver af van het vinden van de waarheid.  

Hier de pagina op Facebook met de recensie van Kester Freriks op de voorstelling MS Dos Prometheus en het commentaar daarop van Naomi Velissariou. Hier meer informatie over I see you op de site van Frascati.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten