Filmrecensie: A separation (2011), Asghar Farhadi

Menselijk document uit het land van de ayatollahs

De Iraanse samenleving is verscheurd tussen tegengestelde opvattingen die in A separation duidelijk naar voren komen. In het huwelijk van Nader en zijn vrouw Simin, dat veertien jaar geduurd heeft, komen de verschillen tussen een westerse en een islamitische leefwijze duidelijk tot uiting. Simin wil weg uit het land omdat het voor haar dochter geen toekomst heeft.

A separation begint al sterk voor de rechter die moet bepalen of Simin die inmiddels een visum heeft om het land te verlaten, haar elfjarige dochter Termeh mag meenemen. Ze moet daarvoor scheiden, maar haar man Nader ziet dat niet zitten. Hij wil niet weg. Hij voelt zich gebonden aan zijn demente vader die hij verzorgt. Simin pakt haar koffers en trekt bij haar moeder in. Nader regelt een door Simin aanbevolen verzorgster voor zijn vader in de tijd dat Termeh op school zit en hij op zijn werk.

Verzorgster Razieh heeft haar dochtertje meegenomen naar het middleclass gezin en zit meteen al met het probleem dat de Alzheimer patiënt in zijn broek geplast heeft. Simin zit op de universiteit kan niet komen. Razieh belt een geestelijke om te vragen of ze de man mag helpen. Haar dochter zegt dat ze het niet zal verklappen tegen haar vader. Later ontdekt Nader dat de vrouw tussentijds verdwenen is en zijn vader, die inmiddels op de grond ligt, in zijn bed heeft vastgebonden, opdat hij niet kon ontsnappen.

Omdat Nader haar ook nog eens verdenkt van stelen zet hij haar zo hardhandig de deur uit, dat ze van de trap valt. Dat komt hem duur te staan want de minder geciviliseerde Razieh en haar driftige echtgenoot spannen een rechtszaak tegen hem aan. Ze verwijten Nader dat Razieh een miskraam heeft gekregen door zijn handtastelijkheden. Nader wil daar niet aan. Dat moeten ze dan maar bewijzen. Er volgt een politieonderzoek en een medisch onderzoek. De rechter roept de lerares op, die tijdens het incident in de flat aanwezig was, op om te getuigen.

De man van Razieh schopt heibel op de school van Tereh. Ook Tereh moet, naast haar lerares, getuigen. Ze dekt, net als de lerares, haar vader, hoewel ze haar twijfels heeft erover dat hij niet wist dat Razieh zwanger was. Later geeft de vader aan haar toe dat hij dat wel wist, maar dat niet kon zeggen voor de rechter om haar een afgang te besparen. Razieh probeert inmiddels, om erger te voorkomen, de zaak te schikken, maar Nader ziet dat als een schuldbekentenis. Later hoort hij van Razieh dat het kind al dood was. Dat ze vlak daarvoor een auto ongeluk had gehad. Ze wil daarom ook geen geld.

Inmiddels zitten Nader en Simin weer bij de rechter voor hun scheiding. Termeh moet zich uitspreken bij wie ze wil wonen. De ouders worden naar de gang gestuurd. Het antwoord laat op zich wachten.

Het verhaal, dat extra sterk is door de mooie muziek en de prachtige beelden die in het grote appartement geschoten zijn, loopt op een natuurlijke wijze door. Het lijkt zo uit het leven gegrepen dat het ook een documentaire zou kunnen zijn, in ieder geval een document humain uit het land van de vroegere sjah en de huidige ayatollahs, die zo sterk hun stempel op de samenleving gedrukt hebben.

Hier de trailer.