Over de spagaat tussen het moderne leven en de orthodox
joodse wetten
De sympathieke schrijfster en journaliste Margot
Vanderstraeten werkte in haar studententijd als onderwijshulp bij het orthodox
joodse gezin Schneider met vier kinderen in Antwerpen. Ze gaf hen zes jaar lang
bijles en kwam dagelijks en op zondagochtend bij hen over de vloer. In haar
boek Mazzel tov toont ze,
vijfentwintig jaar na dato, een kijkje achter de voordeur van zo’n orthodox
joods gezin dat weer anders is dan het chassidische milieu dat de Canadese
Maxime Giroux verfilmde in Félix et Meira
(2014).
Carolina Lo Galbo begint meteen over de achterdocht die er
wederzijds was, maar vooral bij de familie Schneider.
Vanderstraeten zegt dat ze in die tijd samenwoonde met een
Iraanse man en dat dit een probleem was voor de ouders. Omdat andere kandidaten
afhaakten kwam ze toch weer in beeld. Haar aangeboren journalistieke
nieuwsgierigheid en de noodzaak om wat geld verdienen, maakten dat ze het
bijbaantje aannam.
Lo Galbo vraagt wat haar fascineerde aan die joodse wereld.
Vanderstraeten antwoordt dat de joodse wijk vlak bij haar in
de buurt was, maar erg afgesloten was. Het leven speelde zich daar af in een
kleine cirkel omdat de joodse wetten dat voorschrijven. Ze leerde een en ander
daarover van de kinderen, die ouderwetse kleding droegen terwijl zij in minirok
en blote armen binnenhuppelde.
Omdat ze op een katholieke kostschool had gezeten, dacht ze
het beter te weten, maar daardoor kwam ze in botsing met zoon Jakov, onder
andere over het samenwonen en homoseksualteit. In zijn milieu werd een huwelijk
voorgesteld. Een man vrouw strijd volgde. Later verloor ze haar ontwapenende
houding, maar in die tijd speelde die geen rol. Door het geringe zelfvertrouwen
van Elzira bouwde Vanderstraeten een vertrouwensband op met haar op. Ze zat in
een spreidstand tussen de moderne tijd en de orthodoxe gebruiken.
Vanderstraeten voerde veel persoonlijke gesprekken met haar en leerde haar
fietsen al was dat wel buiten het blikveld van de joodse gemeenschap.
Lo Galbo vraagt hoe het voor haar was om te zien dat Elzira
werd achtergesteld.
Vanderstraeten antwoordt dat het meisje ook veel zelf deed
en zich ontwikkelde tot een sterke vrouw.
Lo Galbo vond het interessant te lezen over de orthodoxe
gebruiken. Ze vraagt zich af of het niet ingewikkeld is een orthodoxe jood te
zijn in de huidige tijd.
Vanderstraeten beaamt dit. Zelf stak ze wel haar hand uit
maar besefte dat die best onrein kon zijn. De orthodoxie heeft overigens
meerdere kanten, de verschillen binnen dat milieu kunnen groot zijn. De kleur
van keppeltjes vertegenwoordigt een bepaalde code, net als die van de sokken.
Die hebben ook een politieke connotatie.
Lo Galbo brengt het hete hangijzer Israël ter sprake. Elzira
ging daar naar toe.
Vanderstraeten antwoordt dat ze wat dat betreft zelf in een
spreidstand verkeerde. Ze voelde zich hypocriet omdat ze geen discussie voerde
over de Palestijnen en de bezette gebieden. De vriendschap hield stand. Elzira
woont tegenwoordig met haar gezin in New York. Vanderstraeten bezocht haar toen
haar kinderen op zomerkamp waren. Ze was bang om te vertellen over Mazzel tov, maar kreeg haar steun,
wellicht ook omdat Elzira de artistieke kwaliteit van Vanderstraeten wel kan
waarderen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten