Volwassen
roman over rouw maakt pijn duidelijk voelbaar
De
debuutroman van Lieke Kézér is een verrassende uiteenzetting over het rauwe
bestaan van de fictieve Amerikaanse saxofonist Joshua James en wordt opgediend in
verschillende happen die zich kriskras door de tijd heen afspelen. Door deze
vorm krijgt het verhaal nog meer zeggingskracht. De couleur locale van de verdorven
kunstscène versus de armoedige zelfkant van het leven aan de Amerikaanse oost-
en westkust levert daaraan ook een belangrijke bijdrage. Eindelijk eens een
debuut dat zich niet rond moeders pappot afspeelt.
De
zeven gezichtshoeken van het verhaal, dat de lezer onderdompelt in veel
ellende, spelen zich af vanaf de jaren zeventig en lopen door tot 2015, waarin het
leven toch nog met enige harmonie eindigt. Kézér begint in 1978 in Los Angeles.
Frank, de overbuurman van Joshua, neemt de jongen, die in de omgeving van zijn
overspannen moeder steeds meer wegglijdt, mee naar New York, waar hij de as van
zijn overleden vrouw Gloria wil gaan uitstrooien. Het feit dat de voormalige
musicus daar ooit met Gloria een mooie romance beleefde, vormt de reden van de
reis, maar op het eind ervan bedenkt Frank dat hij de jongen saxofoon wil leren
spelen om hem enige inhoud in zijn leven aan te reiken.
De
successen die de begaafde Joshua boekt, spelen zich af tegen de achtergrond van
mislukte relaties. In het deel, spelend in het jaar voordat Frank en Joshua
naar New York gaan, horen we het hartverscheurende relaas van de moeder van
Joshua, die regelmatig in de steek gelaten wordt door haar man Tucker. Hij droomt
ervan om een bekende filmster te worden, maar weet dat op geen enkele manier waar
te maken. Zijn ambitie leidt er enkel toe dat Maggie zwaar in de put komt,
vooral als Tucker ook nog eens een jonge meid mee naar huis neemt. ‘Haar hart klopte alsof ze tegen een steile
helling op liep,’ schrijft Kézér daarover. Maggie houdt zich op de been met
de fictieve steun van Elvis Presley totdat die dood gaat en ze helemaal het
spoor bijster raakt.
Rouw
speelt een belangrijke rol in de roman die niets voor niets De afwezigen heet. Behalve het
schrijnende gebrek aan medeleven van Tucker voor zijn afhankelijke vrouw en
zijn naar een vader verlangende zoon Joshua, die in plaats van steun een
drugsverslaving krijgt opgedrongen, is er de pijn van scholiere Sarah die
geconfronteerd wordt met de vroege dood van haar vader en het absolute onvermogen
van haar moeder om daarmee om te gaan, en ook nog de pijn van zangeres Lucy, de
vrouw van Dave, die zijn huwelijk en steun aan zijn vrouw opgeeft om manager te
worden van Joshua.
Daarnaast
is er ook de nodige luchtigheid, bijvoorbeeld in het hilarische samenzijn van
Tucker en zijn latere, onbenullige vrouw Debra in Amsterdam. In een hilarische
schets die het ook als kort verhaal goed zou doen, zijn we getuige van het feit
dat het stel de erfenis van een tante van Debra opgesoupeerd heeft en alleen gered
kan worden door een geldelijke steun van de inmiddels wereldberoemde Joshua die
toevallig op dat moment in Carré optreedt. Helaas steekt manager Dave daar een
stokje voor. Met een fataal gevolg, dat op het eind van de roman niettemin de
zonen van Dave en Joshua nader tot elkaar brengt.
Hoewel
de beelden die Kézér gebruikt niet altijd even sterk zijn - vooral in het begin
niet als de urn van Gloria opbolt uit de rugzak en mogelijk in het ruim los kan
raken - wordt dit ruimschoots goedgemaakt door de sterke compositie en de
verassende invalshoeken waarmee het verhaal uit de doeken wordt gedaan. Kézér weet
daarnaast op een hele natuurlijke manier informatie te verschaffen tijdens de
scènes waardoor de vaart in het verhaal gehouden wordt.
De afwezigen is een overtuigend verhaal
over de zelfkant van de moderne maatschappij, waarin succes een belangrijke
drijfveer is, maar niet het geluk bepaalt. In de jacht op succes vallen gaten
in het menselijk contact dat toch al te lijden heeft onder de nauwelijks te
bevatten macht van de dood. Kézér werpt daarmee een wrang licht op keuzen die
mensen maken om onder het onvermijdelijke uit te komen. Gelukkig laat ze in de
persoon van Joshua een uitweg open.
Gister in Dordrecht bekroond met de ANV Literatuurprijs en terecht!
BeantwoordenVerwijderen