Breek met de conventies en kom op voor een rechtvaardiger
maatschappij
Voorbij het neoliberalisme was een programmaserie van acht
avonden in De Nieuwe Liefde waarin elke maand een deelonderwerp centraal stond.
Achtereenvolgens kwamen na een inleidende avond maatschappelijk verantwoord
ondernemen, duurzaamheid, de kunsten, het onderwijs, wonen en de zorg aan bod.
In de laatste aflevering Hoe nu verder?
vat presentator Jikke de Ruiter (links op de foto), voor ze het woord geeft aan de drie sprekers,
de voorgaande avonden die bestonden uit een analyse, een gesprek, geuite zorgen
uit de zaal en conclusies, nog eens samen.
In de inleidende eerste avond stelde filosoof Robin Brouwer
dat er een afzetpunt nodig is om ergens anders te komen, een nee tegen het
bestaande, een reveil. René Gude wilde niet praten over verandering maar over
verbetering. Die komt dichterbij door een optimum te formuleren. Vanuit de zaal
werd de noodzaak tot verandering van belang geacht evenals een visie.
Het maatschappelijk verantwoord ondernemen dient te
voorkomen dat het wordt vermarkt, namelijk door zich te richten op kernwaarden.
Duurzaamheid ontstaat als niet duurzaam geen optie meer is en dat is inmiddels
al het geval. Kunst moet zich niet in de markt zetten en kunstenaars moeten
zich verenigen. Kennis en economie zijn twee verschillende begrippen, vakmensen
zijn belangrijker dan managers. Wonen dient een basisvoorziening te zijn,
toegankelijk voor iedereen, woningcoöperaties dienen geen winst te maken en
huurders kunnen ook zelf coöperaties vormen. De zorg wordt steeds meer een
product, terwijl de patiënt centraal dient te staan.
Robin Brouwer (rechts) stelt dat verandering iets anders is dan
innovatie. In de trits people, planet,
profit gaat het toch veelal om het laatste. Hij refereert aan Peter
Sloterdijk die in zijn boek Je moet je
leven veranderen opriep om jezelf te veranderen in plaats van de
maatschappij. De imperatief wijst op een revolte, die gewelddadig is op de
manier waarop een groeiende plant met zijn wortels door een stenen pot gaat.
Brouwer haalt Marx aan over de revolte tegen het sociale ik dat door conventies
bepaald wordt. Door een ‘nee’ dat de corruptie van onze tijd, waarin alles
lijkt te kunnen, nemen wij onze verantwoordelijkheid. Het gaat om de opstanding
van het kwetsbare ik, het afleggen van het masker, die ons ook in verbinding
brengt met anderen. Het is een wonder door mensen verricht, dat verder gaat dan
de werkvloer maar de hele mens omvat. Het is een nee zeggen dat een ja is. Geen
denken in termen van het zoeken van een oplossing, maar een innerlijk ontwaken.
De afzet die Brouwer op inleidende avond hield, dient voor de sprong om boven
het denken uit te stijgen.
De twee andere gastsprekers, Doekle Terpstra (naast Brouwer) en Klaas van
Egmond (naast De Ruiter) kunnen niet aan zijn visie tippen. Terpstra denkt als voorzitter van een
hogeschool positief over het toegenomen bewustzijn van jonge mensen en hoogleraar
Van Egmond toont een diagram uit zijn boek Een
vorm van beschaving waarin hij meent de toestand en de ontwikkeling van onze
maatschappij te kunnen duiden en zich daarbij richt op het radicale midden van
de waarden in plaats van het extremisme in de periferie. Anders dan de laatste
twee denkt Brouwer echt out of the box
of beyond the box zoals hij zelf
stelt. Hij doet als het ware een oproep aan onszelf om niet meer mee te gaan
met de conventies, niet onze ogen te sluiten maar ons te realiseren in welke
mate wij zelf een bijdrage kunnen leveren aan een rechtvaardiger maatschappij.
Tijdens de reacties uit de zaal neemt een jonge arts het
voor deze visie op. Hij is minder optimistisch dan Terpstra over de
mogelijkheid van deze maatschappij om zelf te veranderen en stelt voor om samen
de straat op te gaan. Een mevrouw met bruin haar en een rood truitje roept op
tot daden, zoals geld stallen bij de Triodosbank. Een projectmanager vraagt de
gasten hoe we beweging scheppen. Brouwer zegt dat de verandering gemakkelijker
is in sectoren waar de nood het hoogst is.
De Ruiter sluit af met een citaat van David van Reybrouck over het sluimerend democratisch onbehagen bij de burgers die directe zeggenschap eisen en daarom samen met elkaar om tafel gaan zitten om oplossingen voor problemen te zoeken.
De Ruiter sluit af met een citaat van David van Reybrouck over het sluimerend democratisch onbehagen bij de burgers die directe zeggenschap eisen en daarom samen met elkaar om tafel gaan zitten om oplossingen voor problemen te zoeken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten