Chronos of kairos, wat zal het worden?
In deze videoboodschap, gemaakt door Alexander Oey, spreekt mediatheoreticus
Douglas Rushkoff ons toe over de kolonisering van onze tijd door de sociale
media, die er alleen maar op uit zijn om aan ons te verdienen. Rushkoff zit
achter een beeldscherm en illustreert zijn betoog af en toe met Amerikaanse
voorbeelden. Alexander Oey onderbreekt de drukke prater af en toe voor een
bescheiden vraag.
Rushkoff schreef Present
Shock met de ondertitel When
everything happens now als reactie op Future
Shock van Alvin Toffler in 1970. De vooruitgang waar men toen zo bang voor
was is volgens Rushkoff inmiddels gestold tot een naargeestig heden, waarin de
chronos, de kloktijd de maat aangeeft in tegenstelling tot kairos, de
menselijke tijd. In het digitale tijdperk wordt de kloktijd nog stringenter
omdat die niet meer voortdurend doorloopt maar in stapjes verspringt zoals
alles in de digitale wereld. Voortdurende spoedoproepen op de mobiele telefoon
maken het onmogelijk nog onze eigen tijd te kunnen bezitten. Problemen als ADD
en allerlei stoornissen in het autistische spectrum komen hier uit voort.
Anders dan in de tijd van Toffler zijn we niet meer gericht
op de toekomst maar verwijlen we in een eeuwigdurend digitaal heden. Rushkoff
vindt het niet erg dat er geen grote verhalen meer bestaan want die hebben ook
veel kwaad aangericht, maar het eeuwige heden is ook geen prettig vooruitzicht.
Hierin wordt de tijd vernietigd en alles tot synthetische tijd gemaakt waarin
we verschillende zaken op vrijwel hetzelfde moment beleven. Rushkoff geeft het
voorbeeld van een drone piloot in Nevada die mensen in Afghanistan beschiet en
een half uur later weer thuis aan tafel zit te eten. Dit soort vervreemding
werkt een post traumatische stressstoornis in de hand.
Het gaat erom dat we ons weer meester maken van onze eigen
tijd, de echte tijd waarin men zich, zoals de Talmoed zegt, elk moment weer
opnieuw kan uitvinden. Online media zouden zich niet mogen uitspreken over
toekomstig gedrag van klanten. Ze pinnen hen daarmee vast op het verleden en maken
het leven daardoor voorspelbaar, zoals te zien is in een soapserie die Rushkoff
in het begin van de uitzending toont uit Orange Country waarin de welgestelde
vrouwen allemaal gebotoxed zijn en in hun mimiek vastgevroren op 29 jarige leeftijd.
Omdat ze niet echt kunnen laten zien wat ze voelen krijgen ze steeds ruzie met
elkaar.
Op de vraag van Alexander Oey hoe we uit die digitale wereld
kunnen stappen, antwoordt Rushkoff dat we moeten beseffen dat onze thuiswereld
de werkelijkheid is, waarin we met elkaar communiceren om elkaar te leren
kennen en niet om aan elkaar te verdienen. Conspireren is samen ademen. Ademen
is ook belangrijk om contact te houden met het heden.
Op de vraag van Oey of hij optimistisch is, geeft hij een
ontkennend antwoord, maar hij is wel hoopvol zegt hij. Hij probeert dit door de
werkelijkheid te bezetten. Hij doet dit aan het eind door Oey uit te nodigen
voor een omhelzing. Dat tekent het goede hart van deze zeer inspirerende man,
die in veel woorden vooral wil zeggen dat er een knop zit op de tablets en
andere digitale apparatuur.
Hier
veel meer informatie over de uitzending, vooral onder het kopje Denken als Rushkoff. Morgenavond wordt
erover nagepraat in Pakhuis De Zwijger.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten