Filmrecensie: Klass (2007), Ilmar Raag

Heftige illustratie van het verschijnsel pesten

Pesten op school is een hardnekkig verschijnsel. Ondanks de vele programma’s en maatregelen om het pesten tegen te gaan, is het fenomeen moeilijk te bestrijden. De gepeste is vaak onvoldoende weerbaar en diens uitstoting dient veelal om de cohesie van de andere groepsleden te bevorderen. Om het mechanisme in de kiem te smoren, werkt een anti pest beleid aan het begin van de basisschool nog het meest effectief.

In de Estlandse film Klass is men dit station al lang en breed gepasseerd. De leerlingen zitten op een middelbare school en Joosef hun doelwit. De pesters zoals Paul en Anders vooral steun krijgen van de meelopers. De jongens zijn bang om zelf het doelwit te worden, de meisjes bang om uit de gratie te raken van de stoere binken. Meteen al bij een spelletje basketball wordt hij omver gelopen en na de les wordt hij de meisjeskleedkamer in geduwd. De sadistische tronies van de klasgenoten zijn vreselijk om aan te zien.

Het boeiende van de film is dat een van de klasgenoten, Kaspar, zich ongemakkelijk voelt over de behandeling van Joosef en het steeds meer voor hem opneemt. Daardoor wordt hij zelf ook doelwit. Zijn vriendinnetje Thea raakt door het gepest ook van slag. Kaspar staat steeds meer voor een dilemma, maar zijn klasgenoten geven hem weinig keuze.

De incidenten nemen alleen maar toe. In de geschiedenisles wordt zijn schrift afgepakt. De methode van de juf om de anderen te laten staan net zo lang tot iemand het schrift teruggeeft, werkt contraproductief omdat alleen Joosef mag blijven zitten. Men pakt later zijn schoenen af en deelt hem een karatetrap uit.

Joosef is een langharige stille jongen, die zich moeilijk kan verdedigen. Zijn vader is een erg mannelijk type die vindt dat hij voor zichzelf moet opkomen en van zich af moet slaan. Joosef probeert de aanval van zijn klas voor zijn ouders te verbergen. Als hij thuis komt, luistert hij ineengedoken naar muziek op zijn koptelefoon. Als zijn moeder de blauwe plekken ziet, verschuilt Joosef zich achter een ongeluk tijdens de gymles.

Als men hem zijn schoenen afneemt om het merk eraf te snijden, loopt hij op zijn sokken de klas in Als de juf daarover een opmerking maakt, probeert hij zijn hoofd recht te houden en zegt dat hij geen merkschoenen wil maar liever zichzelf benadrukt. Hij knipt ook nog eens het merk van zijn shirt, hetgeen hem hoon van de anderen oplevert en de juf niet voor hem inneemt. Vaak worden er briefjes in de klas doorgegeven die de uitzonderingspositie van Joosef en ook van Kaspar versterken. Erg heftig is dat Joosef bij het betreden van het klaslokaal in elkaar geslagen wordt.

Duidelijk wordt het gebrek van de school om iets tegenover het pesten te stellen. De directeur hoort van Paul, die de informele leider is, dat het Kaspar is die Joosef pest en zij gelooft hem onmiddellijk. Ze dreigt zelfs Kaspar van school te sturen, waardoor hij nog meer in een isolement komt te verkeren. Zijn oma bij wie hij woont ziet met lede ogen aan dat haar kleinzoon zich steeds meer van haar verwijdert. De pesters proberen hem en Joosef van elkaar te scheiden, maar slagen daar niet in. De confrontatie wordt steeds heftiger. Zelfs Facebook wordt bij het pesten gebruikt en valse emails worden geschreven.

Klass bestaat uit zeven delen die onder een motto steeds een dag weergeven. In een week tijd wordt de spanning opgebouwd tot de gewelddadige afloop, die terugkijkend nauwelijks te vermijden lijkt te zijn.

Hier de trailer