Fraai portret van een getalenteerd maar gehandicapt Nederlands kunstenaar
In deze openhartige en ontroerende documentaire staat de
kunstschilder René Daniëls (1950) centraal die op 37-jarige leeftijd getroffen
werd door een hersenbloeding en sindsdien alleen nog met viltstift werkt.
Vrienden van hem vertellen over hun contact, want René zelf zegt niets meer.
Directeur van het Van Abbemuseum Charles Esche noemt hem één van de
belangrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw. Daniëls is een
vertegenwoordiger van een nieuwe generatie na de matte jaren zeventig en
behoort tot de Nederlandse traditie.
De schilderkunst was dood, zegt vriend Hans Bieze, toen René
met olieverf begon. Hij gooide op het juiste moment een bal in de lucht, meent
collega kunstenaar Dick Verdult. Na de ulo ging René naar de detailhandelschool
omdat hij niet wist wat hij worden wilde. Na een stage in een autofabriek ging
hij naar de kunstacademie in Eindhoven, eerst in de avonduren. René werd
geïnspireerd door undergrondmuziek en literatuur. Zijn ex, Marleen Gijsen, zegt
dat hij roofbouw op zichzelf pleegde. Hij had last van angsten. Marleen sloot
hem wel eens op als hij malende was. Hans Bieze weet nog dat René dacht dat ze
met motorfietsen door zijn atelier reden, terwijl die in werkelijkheid buiten
op een crossterrein raceten. Marleen wist niet wanneer ze moest ingrijpen.
Uiteindelijk ging Hans Bieze met hem naar een psychiater. Volgens Esche staat
een aankomend talent onder druk om steeds weer met iets nieuws te komen. Dick
Verdult noemt hem een dichterlijke gevoelige man, die veel (mensen) op zich af
zag komen terwijl hij zich diende te concentreren op zijn werk.
Het doek Eindhoven niet Eindhoven symboliseert
volgens Esche zijn strijd om het lokale en het universele aan elkaar te
relateren. René had moeite uit Eindhoven weg te gaan, zegt Marleen. Volgens Jet
Bieze werd hij door de kunstwereld naar Amsterdam gedreven. Na zijn
hersenbloeding op kerstavond 1987 ging hij terug naar Eindhoven. Marleen stond
haar huis aan hem af en hielp hem. In de documentaire maakt ze soep voor hem.
Volgens Hans Bieze vormt de agenda van René diens geheugen en weet hij nog veel
van vroeger. Jet denkt dat hij liever zijn mond houdt dan wartaal uit te slaan.
We zien René tijdens een bezoek aan Metro Pictures in New
York en tijdens de opbouw van een expositie in de Reina Sofia in Madrid. Hij
zit op een stoel, kjkt naar de wand tegenover en zet af en toe een streep met
viltstift. Esche zegt dat zijn werk met vlinderdassen voor zijn hersenbloeding
en zijn tekeningen van planeten daarna met elkaar samenhangen. In beide
werelden is hij een buitenstaander.
In de documentaire worden de begeleidende teksten in
viltstift uitgevoerd. De undergroundmuziek is aanstekelijk en roept de sfeer op
van de jaren tachtig.
Op zaterdag 12 mei j.l. opende in het Van Abbemuseum in
Eindhoven een overzichtstentoonstelling van het werk van René Daniëls: Een
tentoonstelling is ook altijd een deel van een groter geheel. Zijn werk is
nog tot 23 september te zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten