Hoe ver gaat onze solidariteit?
Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr uit vaker zijn
bezorgdheid over de samenleving. Dit keer portretteert hij drie vlaggendragers
op het gebied van zorg, veiligheid en onderwijs. Zijn vraag is of de deze drie
pijlers stand houden. Zijn stelling dat het individuele geluk van Nederlanders
niet strookt met hun bezorgdheid over de toestand van hun land. Het prettige is
dat hij daarbij niet zelf hinderlijk in beeld komt, maar na afloop van ieder
portret zijn commentaar geeft. Tussen de drie mannen door zien we het oude
boertje Jan Pol (zie foto), die een plaatsje zou verdienen in het NCRV programma De Stoel.
Hij heeft de crisis van de jaren dertig meegemaakt en schilt tegenwoordig met
een gelukkig gevoel zijn aardappelen. We horen daarnaast de hulpverleners van
de telefonische hulplijn tegen bellers verzuchten dat er in deze financiële
crisis weinig anders valt te doen dan het met de beschikbare middelen uit te
houden.
Gerrit van der Kamp is voorzitter van de politievakbond. Hij
constateert dat door de polarisatie in de samenleving het geweld toeneemt en
zich ook steeds meer tegen de politie keert. Bezuinigingen op sociaal gebied
leiden tot meer problemen op straat. Financiële problemen vergroten de
spanningen. De overheid moet het goede voorbeeld geven en burgers inschakelen
bij hun werk. Hij staat erbij als een mevrouw een plastic zak uitgereikt krijgt
met daarin onder andere een hesje. Ze wil wel haar ogen open zetten, maar dat
hesje trekt ze niet aan.
Nasr vraagt zich af of we de verantwoordelijkheid aankunnen
of willen. Boer Jan zegt dat er veel afgunst is onder de mensen. Hij is
tevreden met wat appelmoes bij de piepers.
Marcel Levi is directeur van het AMC. De grenzen van de
financierbaarheid komen in zicht. De regelgeving verstikt de organisatie. De
marktwerking heeft zich over de hele gezondheidszorg verspreid. Wat betreft
medische voorzieningen is Nederland koploper in de wereld. Bezuinigingen zouden
leiden tot een welvaartspeil van tien jaar geleden. Levi vraagt zich af of dat
zo erg is. Patiënten overleven beter dan vroeger maar de medische zorg heeft
zijn grenzen. Mensen hebben een te hoog verwachtingspatroon. Het individuele
belang overschaduwt het collectieve belang.
Nasr vraagt zich af of je daar iets aan kunt doen. Janny
Jansen, die op een sociale werkplaats werkt, is trots op haar werk. Ze voelt
zich gewaardeerd en zit op haar plaats. Ze zou het vreselijk vinden om weer in
de bijstand te komen, want dan mist ze de collega’s en gaat ze er in inkomen
achteruit.
Eric van ’t Zelfde, directeur van een scholengemeenschap in Rotterdam,
maakt zich zorgen over de toekomst. Waar vindt men nog goede leraren? Hij heeft
ze nodig en belt met een uitzendbureau. Die hebben geen geschikte kandidaat. Als
ze iemand hebben vraagt die als freelancer het vijfvoudige van wat een leraar
verdient. Door alle regelgeving kan hij zelf geen personeelsbeleid voeren. De
overheid doet niets aan het personeelstekort. Het niveau op lerarenopleidingen
is schrikbarend laag, terwijl leraren toch de maatschappij dragen. Hij
veranderde bij zijn aantreden enkele regels waardoor leerlingen zich veilig
kunnen voelen, een voorwaarde om te kunnen leren. Zijn optreden zette kwaad
bloed bij leerlingen die hij wegstuurde, zodat hij vreesde voor geweld tegen
hem. Volgens hem worden mensen rechtser en ageren ze tegen buitenlanders,
terwijl we die straks hard nodig hebben.
Ramsey Nasr trekt uit deze drie verhalen de wat merkwaardige
conclusie dat Nederland gezonder is dan hij dacht. De discrepantie tussen het
individuele geluk en de bezorgdheid over de toekomst is een teken van
solidariteit, denkt hij. Terwijl men tevreden is over het eigen leven, maakt
men zich zorgen over de ander. Ik vraag me af of dat om solidariteit gaat of om
angst voor de toekomst in het besef dat we op te grote voet leefden.
Politieke partijen spraken de mensen niet aan op hun
verantwoordelijkheid, zegt Ramsey Nasr op het erf van boer Jan. Partijen die
luid de eigen verantwoordelijkheid proclameren, laten de zwakkeren aan hun
eigen lot over.
Het einde is nog vreemder. Het gaat opeens over nostalgie.
Ramsey Nasr zit in de leunstoel van boer Jan en spreekt over zijn Palestijnse
afkomst die ver achter hem ligt. Boer Jan zegt dat men vroeger mekaar hielp en
dat dat weer moet terugkomen. Terugkeren zonder terug te gaan, zegt Nasr op
filosofische toon. Misschien kan hij dat nog eens toelichten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten