Een nieuwe
Sophie’s choice.
Huwelijk is een epische Amerikaanse roman over een
belangrijke levensfase, de overgang van studie naar werk of verdere studie,
waarbij men vrienden kwijtraakt en nieuwe contacten opdoet. Eugenides
brengt die transitie nauwgezet in kaart. Het boek is anekdotisch geschreven
vanuit drie hoofdpersonen: twee jongemannen die om hun studiegenote Madeleine heen cirkelen, de
jongste dochter van twee ouders die met erg hun kinderen begaan zijn, maar zelf
een nogal stekelige relatie hebben.
Het verhaal begint met de diploma-uitreiking in 1982,
waarbij de ouders van Madeleine naar de universiteit komen. Madeleine zelf verkeert
in matige omstandigheden. Ze heeft die nacht doorgezakt, met als gevolg een kater en een
vlek op haar jurk. Ze ziet er tegen op haar ouders in haar studentenkamer te
ontvangen en roept door de intercom dat ze naar beneden komt. Ze lopen naar een koffiehuis om daar bij te praten.
Madeleine’s moeder ziet buiten een oud vriendje van Madeleine zitten, Mitchell
geheten. Ze wil graag dat hij bij hen aanschuift. Madeleine is blij dat
Mitchell de aandacht van haar afleidt, maar later maakt ze toch weer ruzie met
hem. Madeleine is zelf niet bij de diploma-uitreiking want ze moet naar het
ziekenhuis waarin haar studiegenoot Leonard met wie ze sinds kort een relatie
heeft, is opgenomen.
Misschien is dit eerste hoofdstuk wel het mooist met de
onrustige Madeleine die uit de pas loopt bij de academische parade zoals dat in
het boek heet. Ook de kribbige verhouding tussen de ouders komt sterk tot
uiting. Mitchell voelt zich, als de parade de universiteit nadert, weer een kind. ‘De poorten deden al iets met hem, want terwijl hij
zijn hand opstak om terug te zwaaien naar zijn ouders voelde Mitchell zich ineens
weer tien jaar oud en op het punt in tranen uit te barsten, overmand door zijn
gevoelens voor de twee mensen die als personages uit een mythe zijn hele leven
lang het vermogen hadden bezeten om op de achtergrond te verdwijnen, in steen
of hout te veranderen, om pas weer tot leven te komen op dit soort belangrijke
momenten, om getuige te kunnen zijn van de reis van hun held.’
In het vervolg gaat het over de moeizame verhouding tussen
Madeleine en de receptieve Leonard waarbij Jesus-freak Mitchell op
afstand om hen heen cirkelt. Over Madeleine, die haar hele leven lang al boeken leest en zich bijzonder interesseert voor literatuur, wordt het volgende gezegd: ‘Ze was
net aan haar volwassen leven begonnen en ze had zich nog nooit zo kwetsbaar,
bang en verward gevoeld.’
Vooral de inhoud maakt het boek interessant, allereerst vanwege de letterkundige onderwerpen, de godsdienstige, daar
Mitchell, op voorspraak van een leraar, een theologische opleiding wil gaan
doen en tenslotte de uitweidingen over waanzin en in het bijzonder de bipolaire stoornis van
Leonard. Tijdens een ruzie gooit hij Roland Barthes’ Fragments d’un discours
amoureux naar het hoofd van Madeleine die juist door dat boek gegrepen is.
‘Madeleine's liefdesleed was begonnen in een tijd dat de Franse theoretici die
ze las het begrip liefde deconstrueerden,’ aldus de verteller in het begin van het desbetreffende hoofdstuk.
Hoewel de thematiek minder sterk historisch geworteld is, doet The
marriage plot - zoals het boek in het Engels heet - denken aan Sophie's
Choice. Leonard is het kind van gestoorde Joodse ouders. De beklemming rond
zijn ziekte komt dichtbij door de precieze manier waarop die geschreven wordt.
Als in een film voel je de vervreemding toenemen. Eerst is Leonard nog een
tabakspruimer die in een college semiotiek alles schijnt te weten, later
verwordt hij tot een patiënt met alle daarmee samenhangende problemen van dien.
Anderzijds is het verhaal erg uit elkaar getrokken.
Eugenides wil alles vertellen, bijvoorbeeld over de reis van Mitchell door
Europa en India. De zes delen beginnen vaak algemeen en
tonen daarna een hoofdpersoon in een bepaalde omstandigheid, zoals in deel zes,
dat eerst over de Quakers gaat en dan over Mitchell. Vandaar gaat het terug,
met lange terugblikken soms tot de jeugd aan toe. De gebeurtenissen worden
vanuit verschillende ooghoeken belicht, hetgeen soms meer inzicht geeft in de
personen maar ook veel overlap veroorzaakt.
Het verhaal kent een literair einde. Jeffrey Eugenides
schreef eerder The virgin suicides, las ik op een van de vele posters in
de stad, waarin Huwelijk wordt aangeprezen. Een mooi en aangrijpend
verhaal voor de vakantie.
bijgewerkt 14 december 16:24 uur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten