L. H. Wiener over Shanghai massage, VPRO-boeken 18 december 2011

Een fictiograaf en een reine begeerlijkheid.

Wim Brands introduceert de nieuwe roman van L.H. Wiener met een typering van een docent Engels die er zijn leven lang over doet om een achttienjarige te worden. In de roman heeft hij een verhouding met een leerlinge die 42 jaar jonger is. Brands heeft een verloop vastgesteld tussen de verschillende verhoudingen in de romans. Eerst was het verschil tussen docent en leerlinge 13 jaar, daarna 24 jaar en met Quirina was dat 42 jaar.

Quirina en hij spraken af, zegt Wiener, dat hun verhouding niet langer dan twee jaar zou duren. Dat werden er drie, omdat de hoofdpersoon gehecht raakte aan het meisje.

Hij zelf doet niet mee, zegt Wiener er ten overvloede bij, maar zo gemakkelijk laat Brands hem daar niet mee weg komen. Brands stelt dat zijn fictie sterk leunt op autobiografische gegevens en daar de spanning vandaan haalt.

In 1967 debuteerde Wiener met Seizoensarbeid. Het debuut leidde meteen tot een proces omdat de hoofdpersoon, die niet van de serveersters kon afblijven, zich herkende in de plaats van handeling: het restaurant boven in de watertoren in Zandvoort. Wiener verloor het proces, vond de publiciteit welkom, maar anderzijds geen pré.

Alles wat hij meemaakt kan onderwerp zijn om over te schrijven. De compositie vormt een apart hoofdstuk. Hij noemt zichzelf een fictiograaf.

Brands haalt een voorbeeld aan waarbij zijn zoon van veertien hem betrapte op het kijken naar porno.

Wiener zegt dat het dieper gaat: de schrijver Ezra Berger wil zich soms uit de werkelijkheid terugtrekken maar toch ook een goede vader zijn. Hij roept zijn zoon Nathan om erover te praten dat een man dat soms nodig heeft waarop Nathan hem vraagt of hij zijn vrouw soms mist.

Wiener zegt dat hij ook naar porno kijkt, dat het een sterke kracht is en dat hij geen grens stelt aan zijn literaire roerselen. Zijn oeuvre is meer dan een literaire exercitie. Het is zijn levensbloed, dat de lezer als fictie tot zich moet nemen. Alle wezenlijke vragen worden erin behandeld.

Brands begint over het familiedrama dat steeds voorbij komt in zijn boeken. Dat dateert van het begin van de oorlog. Op 11 mei 1940 besloot zijn opa, een huidarts in Zandvoort, zelfmoord te plegen met zijn joodse gezin. Zijn vader onttrok zich daaraan. Dat heeft hij moeten bezuren met sociaal wantrouwen en geslotenheid. Zijn moeder werkte. Wiener vraagt zich af waarom zijn opa niet is gevlucht zoals Freud en Einstein. Hij zelf kreeg grote conflicten met zijn vader, maar meent dat hij er goed aan heeft gedaan om in leven te blijven.

Brands komt terug op de relatie met een 42 jongere vrouw. Men zal hem vast een oude snoeperd vinden of erger.

Wiener legt uit de leraar, Victor van Gigh, zes jaar na het eindexamen een brief krijgt van Quirina, die hij omschrijft als een reine begeerlijkheid, waarin ze hem vraagt hoe het met hem gaat. Van Tricht stond al op zijn 23ste voor de klas in een driedelig pak.     

Brands vraagt hem naar de weerslag op zijn vaderschap. Wiener zegt dat hij alles aan zijn kinderen vertelt, tot hun ergernis aan toe. Hij hoopt dat zijn kinderen zijn werk gaan lezen. Het oeuvre is bedoeld om zichzelf na te laten.