Dilemma’s rond de liefde in een rollercoaster verbeeld
Regisseur Olivier Diepenhorst keert na Het leven is droom vanuit het zeventiende-eeuwse Spanje terug naar Euripides
en wel naar diens Andromache in een
adaptatie van de zeventiende-eeuwse Franse schrijver Jean Racine. Zijn gelijknamige
toneelstuk Andromache is opnieuw
vertaald door Herman Altena en wordt met veel raffinement ten gehore gebracht
door Kirsten Mulder, Helen Parren, Roeland Fernhout, Mathijs IJsgosse en Steven
Ivo. Terwijl de eerste vier vaste rollen spelen, respectievelijk die van
Andromache, Hermione, Pyrrhus en Orestes, neemt de laatste de rollen op zich
van de vier helpers van de hoofdpersonen. In zijn keurige witte livrei achtige
pak luistert hij naar zijn meesters en meesteressen, geeft advies en ook af en
toe een drumsolo weg.
Andromache is een
verhaal in vijf akten over de liefde na de Grieks-Trojaanse oorlog, waarin de
vier hoofdrolspelers elkaar in de staart bijten. Dat begint al vanaf het moment
dat Orestes als gezant van de Grieken naar de stadsstaat Epirus afreist om vaart
te zetten achter het huwelijk tussen Pyrrhus en Hermione en Pyrrhus te bewegen
om Astyanax, de zoon van Andromache - die Pyrrhus als oorlogsbuit mee heeft
genomen uit Troje - te doden. Pyrrhus is niet van zins om met Hermione te
trouwen want hij heeft zijn oog op Andromache laten vallen. Omdat Orestes wel
graag met Hermione zou trouwen, maar zij hem niet ziet zitten, houden de vier elkaar
gevangen in onoplosbare dilemma’s.
Dit wordt prachtig gesymboliseerd door de uitstalkatkast waarin de
vijf zich aan het begin van de voorstelling bevinden. Terwijl er een licht
krakend geluid over het podium rolt, proberen de vijf zich te bevrijden uit de
cocon waarin ze zich ingedraaid hebben, eerst nog met gepaste druk maar daarna
met veel geweld. Pylades, de helper van Orestes, is de eerste die vervolgens
naar buiten komt en achter het drumtoestel plaatsneemt, waarna Orestes over
zijn bedoelingen vertelt. De anderen staan als etalagepoppen in de kast gereed
om hun zegje te doen, maar reageren ook al op de tekst van Orestes,
bijvoorbeeld Hermione door weg te kijken als hij vertelt dat hij haar wil
schaken.
Mooi zijn de subtiele gebaren waarmee Pyrrhus de angst van
Orestes, dat Astyanax later de macht zal overnemen, wegwuift; indrukwekkend de
kwetsbaarheid die Andromache ten toon spreidt terwijl ze rouwt om haar man
Hector, de Trojaanse held, gedood door Achilles, de vader van Phyrrus. Orestes van
zijn kant wentelt zich in allerlei bochten om toch vooral maar in de smaak te
vallen bij Hermione en heeft in zijn verblinding niet door dat hij op een
bepaald moment de benen van Phyrrus streelt. Hermione biedt Orestes haar hart
aan als hij Pyrrhus dood en opent daarbij haar benen wijd voor hem toe, waarmee
ze kortsluiting veroorzaakt in het hoofd van Orestes. Matthijs IJgosse, die in Smekelingen (2015) van Euripides een
bode uit Thebe speelde, brengt dit met veel overtuiging naar voren.
In dit dramatisch verhaal over liefde trouw, moed en plicht
zijn het de mannen die verlangen terwijl de vrouwen zich niet zo gemakkelijk
laten vangen. Hermione (links op de foto van Sanne Peper) verschuilt zich achter haar plicht die haar door haar
vader is opgedragen en tart met haar haren in het gezicht Phyrrus over zijn
liefde voor Andromache, maar komt er, na haar bevel aan Orestes om Phyrrus te
doden, achter hoe sterk de kracht van de hartstocht is. Andromache (tegenover Hermione op de foto) aan de
andere kant wil koste wat het kost haar zoon Astyanax in leven houden en
daarmee kiest ze voor een huwelijk met Phyrrus. Ze bespringt hem met de nodige
walging en bedenkt dat ze altijd nog de hand aan zichzelf kan slaan, maar
daarmee is wel haar zoon gered.
Uiteindelijk is het Orestes die als enige levende hoofdrolspeler in de kast
staat, te midden van de anderen die uitgespeeld zijn, maar hij is er slecht aan
toe en beklaagt zichzelf dat de liefde aan hem voorbij is gegaan. Phylades, de
helper van Orestes, die de voorstelling opende heeft ook het laatste woord. ‘Vrienden’,
is het enige dat hij nog kan uitbrengen, ‘laat ons de ogenblikken die zijn
waanzin ons biedt, gebruiken en hem redden.’ Waarna het publiek verbijsterd weer
tot leven komt na deze twee uur durende rollercoaster over deze onmogelijke liefdes.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten