Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 25 februari 2018

Thomas Verbogt – ik begon te schrijven toen ik drie was (2017) documentaire van Ditteke Mensink


Poëtische weergave van de totstandkoming van het begin van een roman

Documentairemaakster Ditteke Mensink maakte de laatste jaren boeiende programma’s, waaronder De confrontatie (2015). Daarin gaat ze op een postacademische kunstopleiding op zoek naar de vraag wat kunst is. In De claim (2016) overneemt ze een zoektocht naar het fenomeen roofkunst. In Thomas Verbogt – ik begon te schrijven toen ik drie was blijft ze bij de kunst, maar dan van één persoon in het bijzonder en wel op een manier die, met alle animaties en gefilmde scènes, als zeer kunstzinnig mag worden aangemerkt. Daarmee probeert ze inzicht te krijgen in hetgeen zich in het hoofd van schrijver Thomas Verbogt (1952) afspeelt tijdens het bedenken van de hoofdpersoon Thomas in zijn nieuwe roman Hoe alles moest beginnen.  

In het boek is een aangrijpende jeugdervaring het uitgangspunt. Verbogt werd op driejarige leeftijd vier weken in het ziekenhuis opgenomen vanwege een hersenvliesontsteking en nekkramp. Hij herinnert zich vage beelden van zijn moeder die hem uit bed haalde terwijl hij zijn hals niet kon bewegen en zijn voeten niet voelde. Eenmaal weer thuis moest hij volledige rust houden en keek hij naar het opkomende winterlicht dat hem vervulde met kracht. Hij was echter anders dan de andere jongens vanwege de geheime wereld die hij bedacht had en waarin hij zich veilig voelde.

De documentaire begint met een typemachine waarop Verbogt schrijft. Al vanaf zijn derde zoals hij zelf zegt. De eenzaamheid maakte dat hij alleen schrijver wilde zijn en een verhaal moest verzinnen om de paniek voor te blijven. Zijn gedachten zette hij om in mooie en minder mooie verhalen en daardoor kon hij overleven. Zijn vader kende de inhoud van zijn boeken maar ze spraken daar verder nooit over. Achteraf neemt hij het zichzelf kwalijk dat hij de inhoud voor zichzelf hield.  

Hij droomde over een grote groene glazen bak waarin hij lag en zich akelig voelde. Dit wordt aan de hand van een animatie voorgesteld als een bedreiging door vuur en een akelige zwarte vogel. Dat staat symbool voor een gevoel van verlatenheid en nergens naar toe kunnen. Eenmaal op de lagere school blijft de angst dat zijn moeder hem zal verlaten. Hij groeit op met eenzaamheid en schrijven is een manier om grip te krijgen op de werkelijkheid. Hij lukt nauwelijks zijn gevoelens op een directe manier onder woorden te brengen. Ook het contact met meisjes verloopt moeizaam. Zijn falen wordt verzacht door er een gedicht over te schrijven. Hij herkent het potsierlijke van zichzelf als hij zijn vader op vakantie ziet dansen. De man was vaak geërgerd en dat maakte zijn onzekerheid alleen maar groter. Hij herinnert zich nog dat zijn vader tijdens het eten het jongste kind een klap gaf en dat hij, de oudste, boos van tafel opstond, maar zelf ook geslagen werd. Hij zegt dat zijn vader hem nooit gekend heeft en dat hij nooit afscheid van hem heeft kunnen nemen, hoewel zijn vader zijn boeken, vooral de laatsten, wel kon waarderen.

Op het eind zien we de schrijver samen met het kind dat ik de gefilmde scènes te zien. Een verzoening blijkt toch nog mogelijk.  

Hier mijn bespreking van De confrontatie, hier die van De claim.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten