Vlakke voorstelling over een gevallen vrouw die niet meer
opstaat
In de reeks Weiblicher Akt worden literaire onderwerpen
vanuit het vrouwelijke perspectief beschouwd. Na Bron/Brontë (2015), Vanuit Iokaste (2015) en Mevrouw
Macbeth (2017) zijn we alweer bij de achtste voorstelling van Annette Kouwenhoven (links),
Maureen Teeuwen (rechts) en Miranda Prein (midden) aangeland. Dit maal wordt de roman De dame met de camelia’s van Alexandre
Dumas onder de loep genomen. Het procedé is bekend, de toon is al meteen
gevonden, het zoeken is alleen nog naar de juiste belichting.
Prein gaat van start met de vraag of de anderen dat ook
zouden kunnen, zo’n brief schrijven, zoals de jonge en ernstig zieke courtisane
Marguerite Gautier doet, aan haar geliefde Armand Duval, waarin ze, onder druk
van de vader van Armand, een eind maakt aan hun relatie. Teeuwen ziet het als
een loutering, Kouwenhoven als een heldendaad, maar zelf zou Prein zoiets nooit
doen, zichzelf opofferen. Niet veel later is zij dan ook degene die zich
opwerpt voor Eugenie, een personage uit een boek van De Sade, die, tegen de wil
van haar moeder in, kiest voor een leven van vrijheid en lust.
Hiermee zijn zo ongeveer de omtrekken van het conflict
geschetst dat in een groot aantal, vaak inwisselbare, scènes tussen Marguerite
en Armand wordt uitgebeeld. Bijzonder daarbij is dat de rol van de courtisane
zowel door Prein als door Kouwenhoven wordt vertolkt, waarbij de kartonnen
schotten aan de zijkant, waardoor de dames kunnen opkomen en afgaan, het geheel
een levendige aanblik geven. Zien en niet gezien worden maken van de
ontmoetingen tussen de twee aldus een boeiend spel.
De scènes voltrekken zich vanaf het moment dat Armand de
vrouw, die hij al langer aanbidt, in de Opera aan haar wordt voorgesteld tot en
met haar dood dat al aan het verhaal voorafgaat. Omdat Armand Marguerite nooit
meer heeft gezien wil hij nog eenmaal een blik op haar werpen al is daar een
herbegrafenis voor nodig. Daartussendoor horen we vooral over de moeilijke
verhouding tussen de twee. Zij is een vrouw die nooit heeft liefgehad, altijd
dik betaald is voor haar diensten en mannen bij voorbaat wantrouwt en hij ziet,
anders dan de meeste van zijn seksegenoten, een courtisane niet als een
gevallen vrouw, die nooit meer op kan staan, al vormt het geldgebrek van
Marguerite een belemmering voor een eerlijke liefdesverhouding. Het opgehoopte meubilair
op het toneel geeft aan dat Marguerite er alles aan doet om van haar schulden af
te komen, maar tegen de morele chantage van de vader van Armand kan ze niet op.
Tussendoor is de nodige ruimte voor reflectie, onder andere
over de theorie van de jong gestorven Britse schrijfster Angela Carter, die naar
aanleiding van de moeder dochterverhouding stelde dat de dochter het beeld van
de moeder moet vernietigen, over de opvatting van De Sade die niet tegen de
vrouw was, maar juist voor gelijkheid tussen de seksen en niet in liefde
geloofde en over de ontdekking van de tuberculosebacterie door Robert Koch die
net te laat kwam om Marguerite te genezen.
Teeuwen speelt de rol van de schuchtere, kwetsbare man op
fraaie wijze en vertelt ook nog een hilarisch verhaal over een student die erg
verliefd was op een meisje die hem op haar kamer uitnodigde maar niet open deed
op zijn kloppen waarop hij een verkeerde deur intrapte, hetgeen Kouwenhoven doet
opmerken dat drift tijdloos is en liefde, anders dan John Lennon en Yoko Ono
dachten, een vorm van oorlog.
Tijdens een discussie over de liefde en de valkuilen daarvan
wordt de opmerking geplaatst dat men daar verder niets over moet vragen, hetgeen
voor Prein het teken is om een eind aan de voorstelling te maken, die, anders
dan Vanuit Iokaste nooit echt
spetterde. Het publiek moet het doen met de opmerking dat zij ook niet weten of
het beter is jezelf op te offeren dan wel voor jezelf te kiezen, maar krijgt
als troost nog wel een heerlijk glas ijskoude champagne aangereikt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten