Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 19 februari 2018

Theaterrecensie: Dumas/ La dame/ De Sade, Maatschappij Discordia, Toneelschuur, 17 februari 2018


Vlakke voorstelling over een gevallen vrouw die niet meer opstaat

In de reeks Weiblicher Akt worden literaire onderwerpen vanuit het vrouwelijke perspectief beschouwd. Na Bron/Brontë (2015), Vanuit Iokaste (2015) en Mevrouw Macbeth (2017) zijn we alweer bij de achtste voorstelling van Annette Kouwenhoven (links), Maureen Teeuwen (rechts) en Miranda Prein (midden) aangeland. Dit maal wordt de roman De dame met de camelia’s van Alexandre Dumas onder de loep genomen. Het procedé is bekend, de toon is al meteen gevonden, het zoeken is alleen nog naar de juiste belichting.

Prein gaat van start met de vraag of de anderen dat ook zouden kunnen, zo’n brief schrijven, zoals de jonge en ernstig zieke courtisane Marguerite Gautier doet, aan haar geliefde Armand Duval, waarin ze, onder druk van de vader van Armand, een eind maakt aan hun relatie. Teeuwen ziet het als een loutering, Kouwenhoven als een heldendaad, maar zelf zou Prein zoiets nooit doen, zichzelf opofferen. Niet veel later is zij dan ook degene die zich opwerpt voor Eugenie, een personage uit een boek van De Sade, die, tegen de wil van haar moeder in, kiest voor een leven van vrijheid en lust.

Hiermee zijn zo ongeveer de omtrekken van het conflict geschetst dat in een groot aantal, vaak inwisselbare, scènes tussen Marguerite en Armand wordt uitgebeeld. Bijzonder daarbij is dat de rol van de courtisane zowel door Prein als door Kouwenhoven wordt vertolkt, waarbij de kartonnen schotten aan de zijkant, waardoor de dames kunnen opkomen en afgaan, het geheel een levendige aanblik geven. Zien en niet gezien worden maken van de ontmoetingen tussen de twee aldus een boeiend spel.

De scènes voltrekken zich vanaf het moment dat Armand de vrouw, die hij al langer aanbidt, in de Opera aan haar wordt voorgesteld tot en met haar dood dat al aan het verhaal voorafgaat. Omdat Armand Marguerite nooit meer heeft gezien wil hij nog eenmaal een blik op haar werpen al is daar een herbegrafenis voor nodig. Daartussendoor horen we vooral over de moeilijke verhouding tussen de twee. Zij is een vrouw die nooit heeft liefgehad, altijd dik betaald is voor haar diensten en mannen bij voorbaat wantrouwt en hij ziet, anders dan de meeste van zijn seksegenoten, een courtisane niet als een gevallen vrouw, die nooit meer op kan staan, al vormt het geldgebrek van Marguerite een belemmering voor een eerlijke liefdesverhouding. Het opgehoopte meubilair op het toneel geeft aan dat Marguerite er alles aan doet om van haar schulden af te komen, maar tegen de morele chantage van de vader van Armand kan ze niet op.

Tussendoor is de nodige ruimte voor reflectie, onder andere over de theorie van de jong gestorven Britse schrijfster Angela Carter, die naar aanleiding van de moeder dochterverhouding stelde dat de dochter het beeld van de moeder moet vernietigen, over de opvatting van De Sade die niet tegen de vrouw was, maar juist voor gelijkheid tussen de seksen en niet in liefde geloofde en over de ontdekking van de tuberculosebacterie door Robert Koch die net te laat kwam om Marguerite te genezen.

Teeuwen speelt de rol van de schuchtere, kwetsbare man op fraaie wijze en vertelt ook nog een hilarisch verhaal over een student die erg verliefd was op een meisje die hem op haar kamer uitnodigde maar niet open deed op zijn kloppen waarop hij een verkeerde deur intrapte, hetgeen Kouwenhoven doet opmerken dat drift tijdloos is en liefde, anders dan John Lennon en Yoko Ono dachten, een vorm van oorlog.

Tijdens een discussie over de liefde en de valkuilen daarvan wordt de opmerking geplaatst dat men daar verder niets over moet vragen, hetgeen voor Prein het teken is om een eind aan de voorstelling te maken, die, anders dan Vanuit Iokaste nooit echt spetterde. Het publiek moet het doen met de opmerking dat zij ook niet weten of het beter is jezelf op te offeren dan wel voor jezelf te kiezen, maar krijgt als troost nog wel een heerlijk glas ijskoude champagne aangereikt.

Hier mijn bespreking van Vanuit Iokaste met een link naar mijn bespreking van Bron/Brontë. Hier mijn recensie van De dame met de camelia’s. De foto is van Bert Nienhuis.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten